وظایف کارشناس رسمی دادگستری چیست؟
کارشناسان رسمی دادگستری همانند وابستگان دادگستری و سیستم قضایی، از حیث رعایت جهات اخلاقی، تخصصی و نظم در کارها تکالیف و وظایفی را بر عهدهدارند. ازجملهٔ آن تکالیف و وظایف میتوان موارد ذیل را برشمرد:
- کارشناس مکلف است اسراری را که در اثر انجام شغل خود از آن مطلع میشوند حفظ کنند و در صورت تخلف از آن علاوه بر کیفر انتظامی به مدت شش ماه تا دو سال حبس تأدیبی محکوم خواهد شد؛
- دریافت هر وجه یا مالی از اشخاص ذینفع غیر ازآنچه دادگاه یا قانون تعرفه دستمزد کارشناسان تعیین کرده ممنوع است در صورت تخلف به مجازات مرتشی محکوم میشوند.
- باید در متن و گزارشهای تهیهشده خود نزاکت را رعایت کند.
- باید دارای دفاتر ارسال مراسلات بهمنظور درج مشخصات کارهای ارجاعی به خود باشد و مستندات مربوطه را بایگانی نماید.
- کارشناس مکلف است در مواقعی که مقام صلاحیتدار معین میکند در جلسه دادرسی یا در محلی که مقررشده حاضر شود مگر اینکه عذر موجهی داشته باشد.
- کارشناس باید از ورود به موضوعاتی که ماهیت قضایی دارد، اجتناب کند. رسالت وی، نتیجهگیری از موضوع بهمنظور اقناع وجدان دادگاه است.
- اظهارنظر باید صریح، مستدل، موجه و عاری از هرگونه ابهام باشد. بر این اساس، باید از بهکاربردن جملاتی مانند «به نظر میرسد»، «بسته به نظر دادگاه است» و «شاید چنین باشد» خودداری کند.
نحوه استخدام کارشناسان رسمی دادگستری چگونه است؟
متخصصین حرفه ای این حوزه به اقتضای نوع کار و عدم وابستگی به هیچ مرجعی به جهت مستقل بودن در اظهارنظر، استخدام هیچ دستگاهی نیستند، حال اینکه چون برخلاف وکالت که شغل محسوب میگردد، بدین دلیل که کارشناس رسمی شغل محسوب نمیگردد، افراد میتواند شاغل در هریک از دستگاههای دولتی و خصوصی هم باشد.
چگونه میتوان کارشناس رسمی دادگستری شد؟
برای اخذ پروانه کارشناس رسمی دادگستری در هریک از رشتههای مورد درخواست، فرد متقاضی بایستی دارای شرایط و صلاحیتهای عمومی و شرایط و صلاحیتهای اختصاصی باشد. هرساله کانون کارشناسان رسمی دادگستری و مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه اقدام به برگزاری آزمون کارشناسی مینمایند، فرد متقاضی بایستی ضمن دارا بودن شرایط عمومی و اختصاصی مندرج در دفترچه راهنمای ثبتنام آزمون پس از قبولی در آزمون، ضمن شرکت در آزمون و مصاحبه شفاهی، پس از قبولی در این مرحله به مدت یک سال دوره کارآموزی نزد کارشناس باسابقه و همچنین کارآموزی دریکی از ادارات، سازمانهایی که مرتبط با رشته کارشناسی هستند اقدام نماید و تأییدیه حضور در مدت کارآموزی را دریافت نماید. سپس گزارش دوره کارآموزی را مطابق فرمت استاندارد که مشتمل بر خلاصهنویسی پروندههایی است که در دوره کارآموزی بررسی نموده است تهیه نماید. پس از تحویل گزارش کارآموزی و اخذ تأییدیه، در اولین جلسه تحلیف که بهصورت دورهای برگزاری میگردد، فرد کارشناس در مراسمی رسمی ضمن ادای سوگند، پروانه کارشناسی را دریافت مینماید
پرداخت حقالزحمه کارشناس رسمی دادگستری بر عهده کدامیک از طرفین دعوی است؟
مطابق ماده ۴۵۹ قانون آئین دادرسی مصوب سال ۱۳۱۷، درصورتیکه ارجاع کارشناس به درخواست یکی از دعوی شده است، تأدیه حقالزحمه بر عهده او است و هرگاه ارجاع به کارشناس به درخواست طرفین و یا به نظر دادگاه بوده است، تأدیه حقالزحمه بهصورت مساوی بر عهده طرفین است و درهرصورت باید حقالزحمه قبل از مباشرت پرداخت گردد.
حقوق و مزایای کارشناس رسمی دادگستری چگونه است؟
دستمزد کارشناسان رسمی مطابق تعرفه ابلاغی رئیس قوه قضائیه تعیین میگردد. مطابق آخرین تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری ابلاغی مورخ ۰۱/۰۸/۱۳۹۲ میزان حقالزحمه در هریک از گروههای ۱۱ گانه کارشناسی و به تفکیک رشته مربوطه و همچنین با توجه به نوع فعالیت و کار انجامشده مشخص و اعلام گردیده است. با توجه به بازار کار و تنوع تخصصهای کارشناسان در گروههای ۱۱ گانه، میزان ارجاع کار و به همان نسبت میزان درآمد کارشناس در رشتههای مختلف متفاوت است. از بین رشتههای مختلف کارشناسی بیشترین درآمد را کارشناسان رشتههای راه و ساختمان، نقشهبرداری، امور ثبتی، امور حسابداری و حسابرسی، برق ماشینآلات و کارخانجات به جهت میزان پرونده و کار ارجاعی دارند.
طریقه شکایت از کارشناس رسمی دادگستری چگونه است؟
کارشناسان رسمی از یکی از مراجع صدور پروانه یعنی کانون کارشناسان رسمی دادگستری و یا مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه صلاحیت و مجوز فعالیت خود را اخذ مینمایند. در هریک از این دو مرکز، دادسرای انتظامی رسیدگی به تخلفات مستقر است، هریک از طرفین دعوی که نسبت به نظریه کارشناس رسمی دادگستری اعتراض داشته باشند میتوانند به دادسرای انتظامی مراجعه و دادخواست و یا شکایت خود از کارشناس را ثبت نمایند. دادسرای انتظامی صرفاً در خصوص تخلف انتظامی کارشناس دارای صلاحیت بوده و به اقتضای تخلف اقدام به صدور رأی مینماید.
آیا در مصاحبه از احکام سؤال میشود؟
بلی، بخشی از سؤالات مصاحبه در خصوص بررسی صلاحیتهای اخلاقی، اعتقادی و تعهدی فرد کارشناس است که سؤالات احکام را هم شامل میشود
نمونه سؤالات مصاحبه کارشناس رسمی دادگستری چیست؟
در جلسه مصاحبه بخشی از سؤالات بهصورت تخصصی در مورد رشته کارشناسی است، باهدف اینکه آیا فرد پذیرفتهشده در آزمون علاوه بر کسب نمره قبولی صلاحیت علمی و تخصصی درزمینهٔ رشته موردتقاضا را دارد یا خیر؟ مصاحبه گیرندگان با این هدف فرد را در شرایط مشابهی که ممکن است فرد در زمان ارجاع امور کارشناسی با آن مواجه شوند قرار می هند، در این قسمت اندوختههای علمی و تخصصی فرد و تجربه کاری مرتبط در رشته کارشناسی، بایستی به مدد اعلام نظر کارشناسی فرد بیاید. این بخش بیشتر به اموراتی که فرد به تجربه در رشته موردتقاضا با آن مواجه میشود میپردازد و سنجش صورت میگیرد. لذا نمونه سؤال خاصی در این زمینه نمیشود مطرح کرد، متناسب با رشته تخصصی موضوعات اجرایی که در حوزه کاری ممکن است پیش بیاید را فرد بایستی آمادگی جهت پاسخگویی داشته باشد. ضمن اینکه توصیه میشود قبل از حضور در جلسه مصاحبه با چند نفر از کارشناسان رسمی باتجربه مشورد صورت بگیرد.
جایگاه کارشناس رسمی ازنظر دادگاه و سیستم قضایی چگونه است؟
درصورتیکه نظر کارشناس با اوضاعواحوال محقق و معلوم مورد کارشناسی مطابقت نداشته باشد، دادگاه به آن ترتیب اثر نخواهد داد. از این ماده برداشت میشود که نظر کارشناس در فرضی اثرگذار است که نظریه با اوضاعواحوال معلوم و محقق مسئله موافقت داشته باشد والا دادگاه از آن متابعت نخواهد کرد زیرا در این صورت، دادگاه علم به بطلان نظریه پیدا میکند. درعینحال دادگاه نمیتواند نسبت به عقیده کارشناس بیاعتنا باشد زیرا نظر کارشناس، اماره بر واقع است و عدم پذیرش آن باید موجه باشد؛ اما احتمال دارد دادرس به قراین دیگری دست یابد که بیاعتباری نظریه را نشان دهد یا قرینه دیگری او را به تردید وادارد؛ در چنین وضعی دادگاه به تحقیق بیشتری میپردازد و درصورتیکه به نتیجه مخالف برسد به نظریه ترتیب اثر نخواهد داد؛ بنابراین نظر کارشناس باید قناعت وجدان دادرس را تأمین کند؛ به تعبیر دیگر عقیده کارشناس طریقیت دارد نه موضوعیت و هیچگاه این عقیده بر دادگاه تحمیل نمیشود. البته باید پذیرفت که اصل بر صحت نظریه است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. در فرضی که اصحاب دعوا به نظریه اعتراض نکنند ولی این نظریه قابل متابعت نباشد و از طرفی موضوع فنی و تخصصی باشد دادگاه رأساً میتواند موضوع را به هیئت کارشناسی ارجاع دهد.
در چه صورتی طرفین دعوی میتوانند کارشناس معرفیشده را رد کنند؟
جهت رد کارشناس منطبق بر جهات رد قاضی است، درصورتیکه کارشناس منتخب قرابت، فامیلی و یا نسبت با یکی از طرفین دعوی به شرح ذیل داشته باشد، کارشناس موظف است کتباً به دادگاه اعلام نموده و از انجام کار انصراف نماید و یا اینکه هریک از طرفین میتوانند در مدت مقرر نسبت به کارشناس معرفیشده اعتراض نمایند.
- قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم با طرفین دعوی
- قیم یا مخدوم بودن با طرفین دعوی
- همسر یا فرزندان کارشناس وارث یکی از طرفین دعوی باشد
- انجام کارشناسی که سابقاً در موضوع دعوی اقامهشده اظهارنظر کرده است
- کارشناس یا همسر و یا فرزندان او طی دو سال گذشته با یکی از طرفین دعوی، پرونده حقوقی یا جزایی مطرحشده داشته باشند
- کارشناس یا همسر و یا فرزندان او در موضوع دعوی دارای نفع شخصی باشند.
وظایف کارشناس رسمی دادگستری چیست؟
کارشناسان رسمی دادگستری همانند وابستگان دادگستری و سیستم قضایی، از حیث رعایت جهات اخلاقی، تخصصی و نظم در کارها تکالیف و وظایفی را بر عهدهدارند. ازجملهٔ آن تکالیف و وظایف میتوان موارد ذیل را برشمرد:
- کارشناس مکلف است اسراری را که در اثر انجام شغل خود از آن مطلع میشوند حفظ کنند و در صورت تخلف از آن علاوه بر کیفر انتظامی به مدت شش ماه تا دو سال حبس تأدیبی محکوم خواهد شد؛
- دریافت هر وجه یا مالی از اشخاص ذینفع غیر ازآنچه دادگاه یا قانون تعرفه دستمزد کارشناسان تعیین کرده ممنوع است در صورت تخلف به مجازات مرتشی محکوم میشوند.
- باید در متن و گزارشهای تهیهشده خود نزاکت را رعایت کند.
- باید دارای دفاتر ارسال مراسلات بهمنظور درج مشخصات کارهای ارجاعی به خود باشد و مستندات مربوطه را بایگانی نماید.
- کارشناس مکلف است در مواقعی که مقام صلاحیتدار معین میکند در جلسه دادرسی یا در محلی که مقررشده حاضر شود مگر اینکه عذر موجهی داشته باشد.
- کارشناس باید از ورود به موضوعاتی که ماهیت قضایی دارد، اجتناب کند. رسالت وی، نتیجهگیری از موضوع بهمنظور اقناع وجدان دادگاه است.
- اظهارنظر باید صریح، مستدل، موجه و عاری از هرگونه ابهام باشد. بر این اساس، باید از بهکاربردن جملاتی مانند «به نظر میرسد»، «بسته به نظر دادگاه است» و «شاید چنین باشد» خودداری کند.
چگونه میتوان کارشناس رسمی دادگستری شد؟
برای اخذ پروانه کارشناس رسمی دادگستری در هریک از رشتههای مورد درخواست، فرد متقاضی بایستی دارای شرایط و صلاحیتهای عمومی و شرایط و صلاحیتهای اختصاصی باشد. هرساله کانون کارشناسان رسمی دادگستری و مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه اقدام به برگزاری آزمون کارشناسی مینمایند، فرد متقاضی بایستی ضمن دارا بودن شرایط عمومی و اختصاصی مندرج در دفترچه راهنمای ثبتنام آزمون پس از قبولی در آزمون، ضمن شرکت در آزمون و مصاحبه شفاهی، پس از قبولی در این مرحله به مدت یک سال دوره کارآموزی نزد کارشناس باسابقه و همچنین کارآموزی دریکی از ادارات، سازمانهایی که مرتبط با رشته کارشناسی هستند اقدام نماید و تأییدیه حضور در مدت کارآموزی را دریافت نماید. سپس گزارش دوره کارآموزی را مطابق فرمت استاندارد که مشتمل بر خلاصهنویسی پروندههایی است که در دوره کارآموزی بررسی نموده است تهیه نماید. پس از تحویل گزارش کارآموزی و اخذ تأییدیه، در اولین جلسه تحلیف که بهصورت دورهای برگزاری میگردد، فرد کارشناس در مراسمی رسمی ضمن ادای سوگند، پروانه کارشناسی را دریافت مینماید.
نحوه استخدام کارشناسان رسمی دادگستری چگونه است؟
متخصصین حرفه ای این حوزه به اقتضای نوع کار و عدم وابستگی به هیچ مرجعی به جهت مستقل بودن در اظهارنظر، استخدام هیچ دستگاهی نیستند، حال اینکه چون برخلاف وکالت که شغل محسوب میگردد، بدین دلیل که کارشناس رسمی شغل محسوب نمیگردد، افراد میتواند شاغل در هریک از دستگاههای دولتی و خصوصی هم باشد.
در چه صورتی طرفین دعوی میتوانند کارشناس معرفیشده را رد کنند؟
جهت رد کارشناس منطبق بر جهات رد قاضی است، درصورتیکه کارشناس منتخب قرابت، فامیلی و یا نسبت با یکی از طرفین دعوی به شرح ذیل داشته باشد، کارشناس موظف است کتباً به دادگاه اعلام نموده و از انجام کار انصراف نماید و یا اینکه هریک از طرفین میتوانند در مدت مقرر نسبت به کارشناس معرفیشده اعتراض نمایند.
- قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم با طرفین دعوی
- قیم یا مخدوم بودن با طرفین دعوی
- همسر یا فرزندان کارشناس وارث یکی از طرفین دعوی باشد
- انجام کارشناسی که سابقاً در موضوع دعوی اقامهشده اظهارنظر کرده است
- کارشناس یا همسر و یا فرزندان او طی دو سال گذشته با یکی از طرفین دعوی، پرونده حقوقی یا جزایی مطرحشده داشته باشند
- کارشناس یا همسر و یا فرزندان او در موضوع دعوی دارای نفع شخصی باشند.
جایگاه کارشناس رسمی ازنظر دادگاه و سیستم قضایی چگونه است؟
درصورتیکه نظر کارشناس با اوضاعواحوال محقق و معلوم مورد کارشناسی مطابقت نداشته باشد، دادگاه به آن ترتیب اثر نخواهد داد. از این ماده برداشت میشود که نظر کارشناس در فرضی اثرگذار است که نظریه با اوضاعواحوال معلوم و محقق مسئله موافقت داشته باشد والا دادگاه از آن متابعت نخواهد کرد زیرا در این صورت، دادگاه علم به بطلان نظریه پیدا میکند. درعینحال دادگاه نمیتواند نسبت به عقیده کارشناس بیاعتنا باشد زیرا نظر کارشناس، اماره بر واقع است و عدم پذیرش آن باید موجه باشد؛ اما احتمال دارد دادرس به قراین دیگری دست یابد که بیاعتباری نظریه را نشان دهد یا قرینه دیگری او را به تردید وادارد؛ در چنین وضعی دادگاه به تحقیق بیشتری میپردازد و درصورتیکه به نتیجه مخالف برسد به نظریه ترتیب اثر نخواهد داد؛ بنابراین نظر کارشناس باید قناعت وجدان دادرس را تأمین کند؛ به تعبیر دیگر عقیده کارشناس طریقیت دارد نه موضوعیت و هیچگاه این عقیده بر دادگاه تحمیل نمیشود. البته باید پذیرفت که اصل بر صحت نظریه است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. در فرضی که اصحاب دعوا به نظریه اعتراض نکنند ولی این نظریه قابل متابعت نباشد و از طرفی موضوع فنی و تخصصی باشد دادگاه رأساً میتواند موضوع را به هیئت کارشناسی ارجاع دهد.
نمونه سؤالات مصاحبه کارشناس رسمی دادگستری چیست؟
در جلسه مصاحبه بخشی از سؤالات بهصورت تخصصی در مورد رشته کارشناسی است، باهدف اینکه آیا فرد پذیرفتهشده در آزمون علاوه بر کسب نمره قبولی صلاحیت علمی و تخصصی درزمینهٔ رشته موردتقاضا را دارد یا خیر؟ مصاحبه گیرندگان با این هدف فرد را در شرایط مشابهی که ممکن است فرد در زمان ارجاع امور کارشناسی با آن مواجه شوند قرار می هند، در این قسمت اندوختههای علمی و تخصصی فرد و تجربه کاری مرتبط در رشته کارشناسی، بایستی به مدد اعلام نظر کارشناسی فرد بیاید. این بخش بیشتر به اموراتی که فرد به تجربه در رشته موردتقاضا با آن مواجه میشود میپردازد و سنجش صورت میگیرد. لذا نمونه سؤال خاصی در این زمینه نمیشود مطرح کرد، متناسب با رشته تخصصی موضوعات اجرایی که در حوزه کاری ممکن است پیش بیاید را فرد بایستی آمادگی جهت پاسخگویی داشته باشد. ضمن اینکه توصیه میشود قبل از حضور در جلسه مصاحبه با چند نفر از کارشناسان رسمی باتجربه مشورد صورت بگیرد.
آیا در مصاحبه از احکام سؤال میشود؟
بلی، بخشی از سؤالات مصاحبه در خصوص بررسی صلاحیتهای اخلاقی، اعتقادی و تعهدی فرد کارشناس است که سؤالات احکام را هم شامل میشود.
طریقه شکایت از کارشناس رسمی دادگستری چگونه است؟
کارشناسان رسمی از یکی از مراجع صدور پروانه یعنی کانون کارشناسان رسمی دادگستری و یا مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه صلاحیت و مجوز فعالیت خود را اخذ مینمایند. در هریک از این دو مرکز، دادسرای انتظامی رسیدگی به تخلفات مستقر است، هریک از طرفین دعوی که نسبت به نظریه کارشناس رسمی دادگستری اعتراض داشته باشند میتوانند به دادسرای انتظامی مراجعه و دادخواست و یا شکایت خود از کارشناس را ثبت نمایند. دادسرای انتظامی صرفاً در خصوص تخلف انتظامی کارشناس دارای صلاحیت بوده و به اقتضای تخلف اقدام به صدور رأی مینماید.
حقوق و مزایای کارشناس رسمی دادگستری چگونه است؟
دستمزد کارشناسان رسمی مطابق تعرفه ابلاغی رئیس قوه قضائیه تعیین میگردد. مطابق آخرین تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری ابلاغی مورخ ۰۱/۰۸/۱۳۹۲ میزان حقالزحمه در هریک از گروههای ۱۱ گانه کارشناسی و به تفکیک رشته مربوطه و همچنین با توجه به نوع فعالیت و کار انجامشده مشخص و اعلام گردیده است. با توجه به بازار کار و تنوع تخصصهای کارشناسان در گروههای ۱۱ گانه، میزان ارجاع کار و به همان نسبت میزان درآمد کارشناس در رشتههای مختلف متفاوت است. از بین رشتههای مختلف کارشناسی بیشترین درآمد را کارشناسان رشتههای راه و ساختمان، نقشهبرداری، امور ثبتی، امور حسابداری و حسابرسی، برق ماشینآلات و کارخانجات به جهت میزان پرونده و کار ارجاعی دارند.
پرداخت حقالزحمه کارشناس رسمی دادگستری بر عهده کدامیک از طرفین دعوی است؟
مطابق ماده ۴۵۹ قانون آئین دادرسی مصوب سال ۱۳۱۷، درصورتیکه ارجاع کارشناس به درخواست یکی از دعوی شده است، تأدیه حقالزحمه بر عهده او است و هرگاه ارجاع به کارشناس به درخواست طرفین و یا به نظر دادگاه بوده است، تأدیه حقالزحمه بهصورت مساوی بر عهده طرفین است و درهرصورت باید حقالزحمه قبل از مباشرت پرداخت گردد.
