داوری حقوقی

داوری حقوقی یکی از روش‌های موثر حل اختلاف میان افراد اقامه دعوا چه در اختلافات داخلی و چه در دعاوی بین المللی می‌باشد. حل اختلاف بین متداعیین اختلاف توسط شخص حقوقی و حقیقی را داور می‌­گویند که یک نهاد توافق محور است. بر این اساس داوری بر اساس توافق طرفین است. بنابراین طرفین با تراضی یکدیگر داور مرضی الطرفین (بی طرف) را بعنوان شخص ثالث به منظور رفع اختلاف انتخاب می‌نمایند.

بدین منظور طرفین قرارداد در صورت ایجاد اختلاف در زمان اجرای قرارداد تجاری یا بعد از بسته شدن قرارداد می‌توانند فردی حقوقی یا حقیقی را بعنوان داور انتخاب نمایند. بنابران سخن او را ملاک عمل خویش قرار می‌دهند.

داوری حقوقی
داوری حقوقی

داوری به دو دسته داوری حقوقی و حقیقی تقسیم می‌­شود، در داوری حقیقی یک نفر فرد حقیقی بعنوان داور با موافقت طرفین اختلاف تحت عنوان قراردادی تحت عنوان توافقنامه داوری انتخاب می­‌گردد.

 در داوری حقوقی طرفین اختلاف یک شرکت یا موسسه را بعنوان داور انتخاب می­‌نمایند. درصورتی‌که طرفین اختلاف بر انتخاب‌داور توافق نمایند و متعهد به انتخاب داور شده باشند.

ولی در صورت وقوع اختلاف داوران موردنظر خود را معرفی نکنند. یکی از طرفین می‌تواند داور مورد نظر را تعیین کرده و طی اظهارنامه داوری به‌طرف مقابل معرفی نماید و خواستار تعیین داور برای طرف مقابل از طریق (اظهار نامه داوری) و یا خواستار تعیین داور ثالث از طریق (اظهارنامه داوری) گردد.

در فرآیند داوری، طرفین به جای مراجعه به دادگاه، یک روش حل اختلاف خصوصی توسط داور را انتخاب می نمایند.

ویژگی های داور در دعاوی حقوقی

داور حقوقی
داور حقوقی

داوری دارای یک‌نهاد شبه قضایی است، بنابراین نصب و عزل اختصاصی نیز نیازمند توافق طرفین است. در انتخاب داور اختصاصی باید به این موضوع توجه کرد که گاهی داور تقاضای مبلغ قابل ‌توجهی از طرفین قرارداد می‌نماید، از آنجا که طرفین با توافق خود داور را انتخاب می‌نمایند، می‌توانند عزل داور نمایند. این‌داور باید خصوصیاتی را جهت انجام فرآیند داوری دارا باشد که شامل موارد زیر است:

  1. رعایت اصل تناظر، حقوق طرفین، صداقت توسط داور در دعاوی
  2. ارجاع رأی داور به دادگاه توسط داور
  3. دارا بودن صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا
  4. رعایت اصل صداقت و عدالت
  5. با خبر کردن طرفین اختلاف از نتایج داوری توسط داور
  6. داور باید فرصت کافی به خواهان (محکوم اله) و خوانده(محکوم علیه) برای دفاع از خود دهد.
  7. داور اختیارات خاصی برای خود درنظر نگیرد.
  8. حاضر بودن داور در جلسات داوری در صورت عدم حضور داور در جلسات داوری به مدت 5 سال از داوری محروم می­‌گردد.

داوری تجاری حقوقی

افرادی که بعنوان داور به منظور حل اختلافات تجاری و مالی انتخاب می‌گردند باید اطلاعات کافی از امور حقوقی را به منظور امر داوری تجاری حقوقی دارا باشند، بنابراین افراد بعنوان داور باید از عهده تجزیه، تحلیل مسائل و مطالب برآمده و بتوانند راهکاری منصفانه را با رعایت اصل تناظر به طرفین اختلاف پیشنهاد نمایند. در صورتی که داور حقوقی در مسائل تجاری دارای تحصیلات عالیه و گواهی نامه حقوقی باشد بهترین فرد به منظور داوری می‌‌باشد.

مراجعه به داور و حل مسأله توسط او برای طرفین بهتر بوده، بصرفه تر و دارای هزینه کمتری  بوده است بنابراین طرفین اختلاف می‌توانند فردی با تجربه که دارای تخصص های حقوقی و گواهینامه داوری بوده را بعنوان داور انتخاب نمایند، بنابراین حکم داوری در مقایسه با حکم قضایی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و رأی داور با سرعت بیشتری قابل اجرا خواهد بود. بنابراین دارا بودن گواهی نامه داوری امری حائز اهمیت در فرآیند داوری می باشد.

شرایط داوری حقوقی

براساس ماده 469 آیین دادرسی مدنی افراد باید دارای شرایط لازم را به منظور داوری میان طرفین اختلاف باشند که در این متن به آن ها اشاره کردیم.

همواره در نظر گرفته شود که داوری دارای دو دسته ممنوعیت های نسبی و ممنوعیت های مطلق این موضوع است، در ممنوعیت های نسبی داوری داور می‌تواند با تراضی طرفین بعنوان داور مرضی الطرفین بین افراد داوری نماید که شامل موارد زیر است:

  1. افرادی با سن کمتر از 25 سال
  2. افراد ذینفع در داوری
  3. افرادی که با طرفین اختلاف رابطه خویشاوندی تا درجه دوم از طبقه سوم دارند.
  4. کسانی که خود یا همسرانشان وراث یکی از طرفین باشند.
  5.  افرادی که قیم ، کفیل یا وکیل اصحاب دعوا می باشند

در امر داوری یک سری ممنوعیت‌های مطلق داوری نیز وجود دارد که مطلقاً این افراد از داوری محروم می باشند، که شامل موارد زیر است:

  1. قضات
  2. رسیدگی به امور کیفری
  3. افراد فاقد اهلیت قانونی (محجورین اعم از صغیر، مجنون، سفیه  و ورشکسته) هستند.
  4. افرادی که به موجب حکم قطعی دادگاه از داوری محروم می باشند
  5. اشخاصی که بر اثر حکم قطعی دادگاه امکان انجام دادرسی را ندارند.

اختلافات خانوادگی نیز غیر قابل داوری می باشند، که عبارت اند از اصل نکاح، طلاق به درخواست مرد و طلاق به درخواست زن و طلاق توافقی، قاضی قبل از صدور رأی داوری، طرفین را به داوری دعوت می­نماید. بنابراین بعضی از اختلافات خانوادگی قابلیت داوری را دارا می­باشند.

در امر داوری همواره باید این موضوع را در نظر گرفت که داور یا انتخاب شده در امر داوری باید اطلاعات کامل از موضوع مورد بررسی را داشته باشند، بنابراین افراد نباید افراد کم اطلاع  و فاقد دانش حقوقی مانند بنگاه های معاملاتی را بعنوان داور انتخاب نمایند، افراد باید به منظور حل اختلافات خود از افراد با تجربه یا مراکز داوری ارجاع نمایند.

مدت زمان داوری

تعیین مدت زمان داوری با توافق طرفین صورت میگیرد، در صورتی که طرفین مدت زمان خاصی را برای تعیین مدت داوری در نظر گرفته نباشند، داور به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد مراجعه نموده و دادگاه مدت داوری را سه ماه در نظر می گیرد.

انتخاب داوران

داوری امری توافق محور است و انتخاب تعداد داوران بر عهده ی طرفین است، درصورتی که تعداد داوران انتخابی توسط طرفین زوج باشد در اینصورت در رأی داوری مشکل ایجاد می‌گردد.

در صورتی که تعداد داوران فرد در نظر گرفته شود، رأی داوری با تعداد رأی اکثریت افراد در نظر گرفته میشود، در صورتی که دو نفر رأی موافق و دو نفر دیگر رأی مخاف صادر نمایند، در صدور نهایی رأی مشکل ایجاد می‌گردد.

کارشناسان رسمی آرمان سنجش خدمات گسترده ای در فرآیند داوری حقوقی انجام میدهند، و با داشتن گواهی نامه داوری و تحصیلات عالی حقوقی خدمات گسترده ای را در زمینه های داوری حقوقی، داوری بیمه، داوری املاک، داوری قراردادهای پیمانکاری و ….. انجام می‌دهند.

اشتراک گذاری توسط:

فیسبوک
توییتر
لینکدین
واتس‌اپ
تلگرام
ایمیل