دارایی فکری و دانشی از دسته دارایی های نامشهود تحت حمایت قانون شناخته می شود، دانش فنی و تخصصی، (فناوری های با پتنت ثبت شده، فناوری های بدون پتنت، پایگاه های داده ها، فرمول ها و نام های دامنه اینترنتی) را در بر میگیرد.
مجموعه ای از خلاقیت ها و مهارت هایی که افراد با استفاده از ابتکار عمل و ذهنیت خود برای حل مسائل به کار میگیرند.
دانش به دو دسته دانش فردی و دانش سازمانی تقسیم می گردد، دانش با توجه به نقش موثرش در بازار کار و استفاده از آن برای حل مسائل جاری و بازار کار بسیار حائز اهمیت می باشد.
دانش دارای مشخصاتی است که به شرح زیر است:
- قدرت خارق العاده دانش در بازار و ایجاد نوآوری های جدید
- پراکندگی و تکثیر و انتشار دانش
- ارزش بی نهایت و نامعلوم دانش
- قابل انتقال و اشتراک گذاری
مدیریت دانش در سازمان ها
تلاش برای تبدیل دانش انسانی به سرمایه فکری ساختاری بسیار حائز اهمیت است، همواره باید تجربیات و دانش بعنوان دارایی سازمان مورد توجه قرار گیرد. دانش باید در زمان مناسب و توسط افراد قابل اعتماد برای رسیدن به ماهیت عملکردی درست مورد توجه واقع شود همچنین استفاده از تجربیات کارکنان برای حل مسائل به منظور رسیدن به اهداف رقابتی امری قابل توجه است.
مدل های مطرح در مدیریت دانش:
- مدل نوناکاپ
- مدل زنجیره دانش
- مدل های پایه های ساختمان دانش
- مدل ادل و گریسون
ارزشگذاری دانش فنی و تخصص به روش مدل نوناکا
مدل نوناکا بعنوان مدلی مهم و ارزشمند بعنوان سرمایه فکری است که شامل بخش های زیر است:
- ایجاد یک فضای مناسب برای تولید دانش
- تبدیل دانش آشکار به نهان با استفاده از تبدیل دانش نهان به دانش آشکار و فرآیند تبدیل دانش آشکار به نهان
- دارایی های دانشی
مسائل اصلی در مدل نوناکا
از جمله مسائلی که در مدل نوناکا مطرح می گردد شامل موارد زیر است:
- اجتماعی کردن: در این زمینه دانش در بین افراد و فعالیت هایشان به اشتراک گذاشته میشود.
- بیرونی کردن: در این راستا دانش پنهان آشکار می گردد.
- ترکیب دانش آشکار و پنهان: در این زمینه دانش آشکار و پنهان باهم ترکیب میگردند
- داخلی نمودن: دانش آشکار مجددا به فعالیت ها، فرآیندها و استراتژیک ها تبدیل می گردد.
به جدول (1) در ارتباط با مدل نوناکا توجه نمایید:
فضای محاوره | فضای سرآغاز |
ترکیب کردن جهت دانش اصولی | درونی کردن جهت دانش عملیاتی |
تعریف اجزای مدل نوناکا با توجه به جدول 1 مدل نوناکا استفاده از دانش در سازمان ها و شرکت ها دارای مراحل مختلفی است که به شرح زیر است:
- فضای سرآغاز:
فضای سرآغاز در دانش فنی و تخصصی، فضایی است که افراد، دانش و مهارت، عواطف، احساسات و تجربیات خود را با دیگران در میان می گذارند. - فضای محاوره:
فضای محاوره، فضایی است که دانش نهان، دانش آشکار را تولید می نماید، در این قسمت از تشبیه، محاوره، استعاره برای تبدیل دانش نهان به آشکار استفاده میشود. تبدیل دانش نهان به آشکار در شرکت هایی نظیر هوندا و تری ام بسیار حائز اهمیت می باشد. - فضای سایبر
این فضا، فضایی مناسب برای آشکار سازی و ترکیب دانش نهان و آشکار در فضای مجازی است در این فضا از شبکه های آنلاین، ابزارهای گروهی، اسناد، مدارک، پایگاه داده ها برای رشد و انتشار دانش آشکار و نهان استفاده می نماید. - فضای تمرین
این فضا، فضایی مناسب به منظور تبدیل دانش آشکار به نهان است، در این فضا الگوها و تمرین های مختلفی صورت میگیرد. بنابراین پرسنل با استفاده از اطلاعات، مهارت ها، توانمندی ها خود در زمینه درونی کردن و توسعه دانش تلاش میکنند.
روش ارزشگذاری دانش فنی تخصصی با مدل زنجیره ی دانش
این مدل شامل 5 طبقه فعالیت های اولیه، 3 طبقه فعالیت های ثانویه، و شامل فعالیت های مورد نیاز جهت رسیدن به اهداف سازمان است.
در این مدل فعالیت های اولیه شامل موارد زیر است:
- کسب دانش
- انتخاب
- تولید
- جذب و درونی سازی
- انتشار
در مدل زنجیره ارزش دانش، یکسری فعالیت های ثانویه به شرح زیر وجود دارد که مدیریت دانش را هماهنگ می کند:
- اندازه گيري
- 2- كنترل
- هماهنگي و رهبري
به بيان ديگر بهره وري، چالاكي، نوآوری و اعتبار چهار جنبه رقابتي هستند كه هر كدام از آنها ميتوانند سازمان را به نوعي از طريق انجام هر يك از 9 فعاليت بيان شده، منتفع سازند. شکل زیر مدل زنجیره دانشی را بیان مینماید.
روش ارزشگذاری دانش فنی تخصصی با مدل پایه های ساختمان دانش
در این مدل 8 مسئله مورد توجه قرار میگیرد که شامل موارد زیر است:
- هدف های دانش: در این راستا باید هدف های دانش، در دو راستای سطح استراتژیک و عملیاتی مشخص گردد.
- استراتژیک: استفاده از فرهنگ و سیاست های لازم در این زمینه در دانش انجام میشود.
- سطح عملیاتی: در این زمینه نحوه شناسایی، کاربرد دانش مشخص گردد، برنامه های لازم جهت دستیابی در زمان معین طراحی و اجرا گردد.
- شناسایی دانش: باید دانش شناخته شود، در این مرحله باید کشف دانش آغاز شود.
- کسب دانش: در این زمینه باید دانش ها از بازار داخلی و خارجی نظیر دانش مربوط همکاران، تولید، رقبا در این مرحله بدست آورده شود، در این مرحله می توان قابلیت هایی را ازخارج تهیه کرده و به کار گرفت.
- توسعه دانش: در این مرحله باید دانش سازمان ها توسعه یابد، این مرحله شامل توسعه، استفاده از ایده های جدید، و مسائل است.
- تسهیم دانش: در این مرحله اشتراک گذاری دانش و انتقال آن در محل مناسب، انتقال دانش از سطح فردی به گروهی، مورد توجه است.
- نگهداری دانش: در این مرحله محافظت و نگهداری دانش از اهمیت بالایی برخوردار است.
- استفاده از دانش: در این مرحله باید از دانش در سازمان مربوطه استفاده شود، تا بتواند در ارائه خدمات استفاده گردد.
- ارزیابی دانش: در این مرحله نحوه رسیدن به هدف، بکارگیری نتایج، مورد بررسی قرار میگیرد.
ابزارهای مدل پایه های ساختمان دانش
ابزار های مورد نیاز به منظور استفاده در مدل پایه های ساختمان دانش با توجه به جدول زیر بیان شده است:
مرحله | ابزار |
هدف هاي دانش | استراتژي دانش ها، آرمان هاي دانش، مديريت بر مبناي هدف هاي دانش |
شناسايي دانش | نقشه هاي دانش 16 ، واسطه هاي (دلال ها) انتقال دانش 17، آشكارسازي دروني دانش در سازمان |
كسب دانش | ويزيتورها (واسطه ها)، مؤسسات عرضه دانش، خريد مشاوره، استراتژي نسخه برداري |
كسب دانش | وصل كننده هاي دانش، سناريو، سمت گيري به سوي مراكز شايستگي |
تسهيم دانش | فنون حل مسئله جمعي، مديريت فضاسازي |
استفاده از دانش | مهندسي و چينش كاربردي اسناد، آموزش در عمل 18، داده كاوي |
نگهداري دانش | درس آموخته ها، حافظه الكترونيكي |
ارزيابي دانش | ترازنامه دارايي ناملموس، ارزشيابي |
نتیجه گیری ارزشگذاری مالکیت دانش فنی و تخصصی
در اواخر قرن بيستم در شرکت های تجاری انقلاب عمده اي رخ داد و سرمایه هایی با نام دارایی های نا مشهود شناسایی گردید. سرمایه های یک شرکت یا سازمان به دو بخش دارایی های قابل لمس مشهود و غیر قابل لمس نامشهود تقسیم می گردد، بنابراین بیش از 65 درصد دارایی های یک شرکت را دارایی های مشهود و بقیه آن را دارایی های نا مشهود تشکیل میدهد.
در اواخر قرن بیستم در سازمان و شرکت ها مشاهده گردید که بیش از بیش از 80 درصد سرمایه شرکت ها را دارایی های نامشهود تشکیل می دهد، همچنین باید به نقش دارایی های نامشهود در کسب و کارهای تجاری و بنگاههای اقتصادی توجه کرد. همواره دانش فنی و تخصصی بعنوان یک دارایی نامشهود در پیشرفت و ایجاد سرمایه در شرکت ها بسیار مورد توجه است. استفاده از دانش در یک سازمان یا شرکت منجر ایجاد ایده یابی و خلاقیت های فراوان در راستای ارزش کسب و کار و پیشرفت روند کار میگردد، دانش بعنوان مهارت هایی به منظور حل مسئله کاربرد دارد. با اشتراگ گذاری دانش، یک سازمان می تواند به سوی پیشرفت و سرمایه گذاری حرکت کند.
0 / 5. مجموع: 0