مفهوم ادعا یا claim (کلیم) مطابق استاندارهای PMI چنین تعریفشده است: درخواستی از جانب یکی از طرفین قرارداد، در ازای وجود دلایلی اصولاً صحیح، یا به گمان متقاضی صحیح، که معمولاً بهموجب اقدامات، دستورات، سفارشها، و یا اعمال تغییراتی که منطبق با مفاد قرارداد پروژه نیست، از جانب طرف دیگر قرارداد به وجود آمده و از نظر اقتصادی بین طرفین قابل حلوفصل نمیباشد.
ادعا claim ( کلیم) از موضوعات لاینفک پروژههای اجرایی است، مدیریت حرفهای و اثربخش، بهرهگیری از کارشناسان متبحر و باسابقه، اشراف به موضوعات اجرایی و اصول حقوقی و قراردادی، بهطور قطعی کیفیت اجرای پروژه را به نحو چشمگیری بالا خواهد برد. این بخش ارتباط تنگاتنگی با حوزه دانش تدارکات دارد (Procurement) در خصوص پیشگیری، برنامهریزی و کنترل و پایان دادن و به سرانجام رسانی دعاوی قراردادهای پروژه موضوعاتی را مطرح مینماید.
بهعنوان مثال پیمانکاری مدعی است پیشرفت فیزیکی پروژه منطبق با برنامه زمانبندی پروژه در حال انجام است، و یا کارفرما مدعی است که برنامه اجرایی و پیشرفت فیزیکی پروژه مورد انتظار با وضع موجود فاصله قابلتوجهی دارد و بهموجب شرایط عمومی و خصوصی پیمان از پیمانکار ادعای خسارت مینماید.
صلاحیت بررسی و رسیدگی به اختلافات کارفرما و پیمانکار در رشتههای مختلف کارشناسی، ازجمله صلاحیتهای کارشناس رسمی دادگستری است.
عمده پروژههای اجرایی که مطابق شرایط عمومی پیمان فیمابین دستگاههای اجرایی، بخشهای دولتی، تعاونی و خصوصی منعقد میگردد بهصورت سه عاملی هستند. (کارفرما، مشاور، پیمانکار) در به ثمر رسیدن هر پروژهای در زمان مقرر و شرایط منعقده در قرارداد عوامل، موضوعات و شرایط متعددی دخیل هستند، آمارها نشان میدهد قریب بهاتفاق در کلیه قراردادهای اجرایی در سراسر کشور که توسط دستگاههای اجرایی منعقد و به اجرا درمیآید، با ادعاهایی خارج از مفاد قرارداد دستبهگریبان هستند، بهنوعی میتوان گفت عرصه پروژههای اجرایی و موضوعات پیمانکاری عمدتاً با موضوع ادعا (claim) آشنا و درگیر هستند.
موضوع claim (کلیم) در سیستم فنی و اجرایی کشور ما جایگاه مشخص و ثابتی ندارد، و شاید عدم شناخت دقیقی از موضوعات مرتبط با این بحث، علاوه بر ضرر و زیانهای ناشی از اختلافات، موجد چالشهایی طولانی فیمابین عوامل پروژههای اجرایی (کارفرما، مشاور، پیمانکار) شده است.
طرح ادعا claim (کلیم)، مستندسازی، پیگیری و اثبات آن مستلزم اشراف کامل بر موضوع و رعایت اصول بیطرفی بهمنظور عدم تضییع حق هریک از طرفین است. یکی از محاسن استفاده از قراردادهای استاندارد بینالمللی مانند فیدیک، مشخص بودن روند اجرایی تا حصول نتیجه در هر بخش از فرآیند اجرایی پروژه است.
الحاقیه Construction استاندارد PMBOK ،راهکار مناسب برای طرح و مدیریت ادعا تعریفشده است:
- شناسایی ادعا claim: فرآیندی که بهموجب آن ادعا شناسایی و مدارک مربوط به آن مستندسازی میگردد.
- کمی سازی ادعا claim: فرآیندی که بهموجب آن تأثیرات ادعای مطروحه بر اهداف پروژه موضوع قرارداد محاسبه و اندازهگیری میشود.
- پیشگیری ادعا claim: فرآیندی که بهموجب آن تلاش میگردد زمینهها و بسترهای ایجاد ادعاها در پروژه کاهش یابد.
- حلوفصل موضوع ادعا claim: فرآیندی که طی آن ادعای مطروحه از روشهای متفاوتی مانند مذاکره، میانجیگری و حکمیت و نهایتاً دعوای حقوقی حلوفصل میگردد.
شرکت آرمان سنجش بهعنوان تنها شرکت ارائهدهنده خدمات کارشناسی در حوزههای مختلف و بهصورت سراسری، با بهرهمندی از توان اجرایی، تخصصی و مدیریت شبکه یکپارچه کارشناسان کشور، در بخشهای مرتبط با حوزههای مختلف اجرایی آماده ارائه خدمات به پیمانکاران، کارفرمایان و شرکتهای مهندسین مشاور است، خدماتی که شرکت آرمان سنجش در حوزه مدیریت ادعا claim (کلیم) در بخشهای مختلف اجرایی ارائه میدهد به شرح ذیل هستند:
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته ابنیه
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته انتقال و توزیع آب روستایی
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته شبکه توزیع آب
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته سدسازی
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته راهداری
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته راه، راهآهن و باند فرودگاه
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته شبکه جمعآوری و انتقال فاضلاب
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته آبیاری و زهکشی
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری رشته خطوط انتقال آب
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری آبخیزداری و منابع طبیعی
- مدیریت ادعا claim در پروژههای پیمانکاری خطوط انتقال آب، نفت و گاز
- مدیریت ادعا claim در پروژههای عمرانی و پروژههای ساختمانی
