موضوع اصالت خودرو باتوجه به تکثر تعداد و انواع خودروهایی که امروزه در سطح کشور موجود و فعال هستند دارای ابعاد و مشخصات متنوعی است. در این مقاله سعی شده است علاوه بر معرفی و آشنایی دادن مخاطبین به موضوعات و سرفصلهای مهم مرتبط با خودرو، نحوه بررسی و تعیین اصالت خودرو تشریح گردد.
گفتار نخست: نحوه احراز اصالت خودرو
۱- چگونگی احراز اصالت خودرو و تعریف آن:
تعریف خودرو یا وسیله نقلیه: وسیلهای است که برای جابجایی انسان و کالا در راهها به کار میرود. هر وسیله نقلیه دارای حداقل یک چرخ در جلو و عقب بوده و همچنین دارای موتور و سامانه انتقال قدرت میباشد.
۲- مشخصات اساسی خودرو شامل: موتور، شاسی، اتاق و رنگ که تغییر و تعویض آنها باعث تغییر مشخصات وسیله نقلیه میگردد.
ماده ۳۰ قانون رسیدگی به تخلفات راهنمایی و رانندگی:
تعویض قطعات اصلی وسیله نقلیه شامل: موتور، شاسی، اتاق و نیز رنگ بدون مجوز راهنمایی و رانندگی ممنوع است. درصورتیکه بدون مجوز اقدام به تعویض موارد فوق شود، بنا به تشخیص واحد رسیدگی به اعتراضات، متخلف ملزم به پرداخت جریمه به مبلغ ۴/۱ تا ۸/۱ قیمت قطعه و یا رنگ تغییریافته خواهد شد و در صورت عدم کشف فساد در احراز اصالت قطعه تعویض و نسبت به اصلاح سند اقدام لازم به عمل میآید و چنانچه قطعه تغییریافته فاقد استانداردهای لازم و مقررات فنی باشد، نسبت به اوراق نمودن خودرو اقدام خواهد شد.
۳- قبل از شمارهگذاری هم چنانچه قطعات نیاز به تعویض داشته باشند، مالک ملزم به رعایت ماده مذکور است.
گفتار دوم: اسناد مالکیت و هویتی خودرو
یکی از اساسیترین اسناد و مدارک جهت تعیین اصالت خودرو، سند مالیت خودرو است که با توجه به نوع، شرایط و تولید داخل و خارج بودن این اسناد باهم تفاوتهایی دارد که ذیلاً بیان میگردد:
۱- اسناد خودرو
الف) تعریف سند: سند به هر نوشتهای که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد مینامند.
ب) سند بر دو قسم است: رسمی و عادی، اسنادی که در اداره ثبتاسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا نزد سایر مأمورین رسمی در حدود صلاحیت آنها بر طبق مقررات منظم شده باشد، رسمی است سایر اسناد را عادی مینامند.
۲- برای خودروهای داخلی برگه فروش صادر میگردد که در این برگه مشخصات عادی خودرو و مالک قید میگردد.
پس از انجام تشریفات شمارهگذاری، شناسنامه خودرو و کارت شناسایی برای آن صادر میشود، در این سند، مشخصات خودرو، مالک و نشانی محل سکونت وی در تاریخ نقل و انتقالات انجامشده از سوی راهنمایی و رانندگی صادر و به آخرین مالک تسلیم میشود.
۳- خودروهای وارداتی با پروانه گمرکی از گمرکات مجاز کشور وارد میشود. برای یک خودرو یک پروانه صادر میشود اما برای گروهی از خودروها که تحت یک پروانه ترخیص میشوند گواهینامه گمرکی صادر میگردد که در آن اسامی و مشخصات هر یک از خودروها درج میگردد.
گفتار سوم: تعریف مشخصات اساسی مندرج در کارت شناسایی جهت تعیین اصالت خودرو
- نوع موتور، تعداد سیلندر و نوع سوخت
- سیستم، تیپ
- شاسی، محور، تعداد چرخ، ظرفیت
- رنگ
در حال حاضر بیش از ۱۴۰ کشور در جهان در تولید خودرو فعالیت دارند.
تعریف نوع، سیستم و تیپ خودرو:
تعریف نوع خودرو: کاربری وسیله را نشان میدهد، سواری، باربری، مسافربری
تعریف سیستم خودرو: کد یا اسمی که کارخانههای تولیدکننده بر روی محصول خود میگذارند، مثل سواری مرسدس بنز.
تعریف تیپ خودرو: تقسیمبندی است که تولیدات یک کارخانه را از هم متمایز میکند، مثل تیپ ۲۸۰ سواری مرسدس بنز.
یک کارشناس کارخانه تولید خودرو، فقط در تولیدات آن کارخانه دارای آگاهی و شناخت است ولی یک کارشناس رسمی دادگستری رشته وسائی نقلیه موتوری زمین، بهضرورت ارجاعاتی که به وی میگردد باید کلیه مشخصات فنی و اساسی خودروها را بشناسد. در بحث موتور، شاسی و اتاق، منظور شماره موتور و شاسی و شماره اتاق خودرو است.
گفتار چهارم: موارد مرتبط با سرقت خودرو (ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی)
بیشترین مواردی که کارشناس رسمی دادگستری رشته وسایط نقلیه موتوری زمینی لازم است اصالت خودرو را احراز نماید در زمانهایی است که ممکن است به دلیل سرقت خودرو در اجزا و مشخصات آن دستکاری و تغییراتی صورت گرفته باشد.
تعریف سرقت: سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر، بهطور پنهانی که خود یک جرم بهحساب میآید و مجازات دارد.
بهطورکلی جرم عبارت است از هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات در نظر گرفتهشده است. سرقت و سایر جرائم یک پدیده اجتماعی است که از بین نمیرود بلکه با نظارت و کنترل کاهش مییابد.
یکی از انواع سرقتها، سرقت خودرو است که انگیزههای گوناگونی دارد ازجمله: عوامل فردی – روانی، محیطی، اجتماعی و بحرانهای اقتصادی
عوامل بازدارنده آنهم میتواند پرورش صحیح مذهبی، کنترل و نظارت سازمانهای ذیربط، پیشگیری از بزهکاری جوانان و انجام مجازات فاعلین.
گفتار پنجم: در چه مواقعی ضرورت بررسی اصالت خودرو مطرح میشود؟
- احراز اصالت خودرو در زمان درخواست سرویسهای مختلف بعد از شمارهگذاری
- احراز اصالت خودرو در هنگام نقلوانتقال وسیله نقلیه
- احراز اصالت خودرو در موارد مظنونیت
- احراز اصالت خودرو در زمان درخواست مراجع قضایی و انتظامی
- احراز اصالت خودرو در هنگام کشف خودروهای مسروقه
- احراز اصالت خودرو به هنگام ارزیابیهای وسایط نقلیه
- احراز اصالت خودرو قبل از انجام تشریفات شمارهگذاری
- احراز اصالت خودرو به هنگام اوراق نمودن وسیله نقلیه
گفتار ششم: اقدامات سارق بعد از سرقت خودرو و انجام تغییرات در ارکان آن
۱-سارقین خودرو عموماً پس از سرقت، پلاکها را فک و پلاک خودرو دیگری که در اختیاردارند جایگزین میکنند. همچنین با در اختیار داشتن اسناد خام و یا سفید و جعل مهر و امضاء مسئولین ذیربط، خودرو را با وضعیت جدید مورداستفاده قرار میدهند. ازجمله فروش بهصورت مبایعه و یا رسمی.
اگر مالک سهلانگاری کرده باشد و اصول اسناد را در خودرو گذاشته باشد، سارق با استفاده از اسناد اصل و تقسیم عرضی سند، اسناد جدید را جعل و تهیه و ارائه مینمایند یا با استفاده از رنگبرهای شیمیایی این کار را انجام میدهد.
برای تشخیص اصالت خودرو، گاهی با استفاده از یک جسم نوکتیز مانند پیچگوشتی باید از صحت شماره موتور و شماره شاسی اطمینان حاصل نمود.
۲-تغییرات در پلاک خودرو مسروقه، تقسیم عرضی و طولی، جابجایی ارقام، تغییر در کد پلاک، تغییر در کتابت با استفاده از مواد شیمیایی و سایر مواد دیگر و استفاده از دستگاه پرس، بهکارگیری پلاکهای دولتی و نظامی، سیاسی، کنسولی و سایر موارد همچون عبور موقت، گذر وقت، ترانزیت و جانبازان
گفتار هفتم: چگونگی و نحوه تغییر در مشخصات فنی خودرو
مواردی که ممکن است در موتور خودرو تغییر ایجاد گردد و بهمنظور احراز اصالت خودرو نیازمند اظهارنظر کارشناس رسمی دادگستری رشته وسایط نقلیه موتوری زمین است:
- تغییر در ارقام (یک یا چند رقم)
- مخدوش کردن یکی از ارقام
- سنگ کردن کلیه ارقام
- قطعهبرداری و قطعه گذاری و یا با چسبهای مخصوص یا جوشکاری و سپس محو آثار جوشکاری و احیاناً رنگآمیزی برای عدم بازشناسی (رد گم کردن)
شایانذکر است که موتورهای منصوبه بهصورت های زیر میباشد:
الف: فابریک کارخانه فاقد شماره
ب: موتور سنگ گرفته
- مجاز: بهصورت اشتباه حکاکی شده و این توضیحات در سند موتورهای تولیدی قید میگردد.
- برای بازشناسایی اگر عمق سنگ گرفتگی کم باشد، با استفاده از مواد شیمیایی، شناسایی ارقام قابلرؤیت بازشناسی میباشد.
فابریک کارخانه، مغایرت با سابقه، استعلام از شمارهگذاری و اداره آگاهی برای بررسی سابقه دستکوب مطابق قطعه گذاری و قالبریزی
گفتار هشتم: تغییرات رنگ
یکی دیگر از زمانهایی که لازم است اصالت خودرو مورد بررسی قرار گیرد همگام تغییر رنگ خودرو است. برای تشخیص رنگ فابریک کارخانهها ابتدا با جسم نوکتیزی، بدون اینکه خسارتی وارد شود از نقاط متصل خودرو (اسکلت اصلی خودرو) اقدام به نمونهبرداری رنگ مینماییم چنانچه در تمام نقاط به یک سطح (رویه) که مانند ورق فلزی بدنه برخورد شود و این آزمایش در سایر قطعات بدنه جواب بدهند و نتیجه یکسان باشد و با در نظر گرفتن وضعیت استهلاک (اثر عوامل جوی و محیطی) چنانچه با رنگ مندرج در اسناد هماهنگ باشد و بررسی کدبندی رنگها کارخانه مغایرتی نداشته باشد، نظریه اصالت و فابریک بودن رنگ اعلام میگردد.
برای باز شناسایی رنگ اولیه قسمتهای زیر ضرورت دارد کنترل شود:
- زیر نوار لاستیکی دور دربها
- محفظه باک
- نوار لاستیکی دور پنجرهها
- زیر لایه رکابها
- پالانی چرخهای عقب از داخل صندوقعقب
- دیاق متصل به پالانی چرخهای جلو سینی شاسی خودرو
- مقر قفل درها
- محل دوبل گلگیرها، حدفاصل لولای در جلو و گلگیر عقب
گفتار نهم: ابزار مورداستفاده در بازشناسی مشخصات خودرو
کارشناس رسمی دادگستری رشته وسایط نقلیه موتوری بهمنظور احراز اصالت خودرو، بهمنظور بررسی خودرو و همچنین بازبینی و بررسی نیازمند استفاده از وسایل و ابزارآلاتی است که بتواند در بهترین شرایط نسبت به بررسی اجزای خودرو اقدام نماید، این وسایل و ابزارآلات عبارتاند از:
- لباس کار، در غیر این صورت حداقل روپوش کار
- دستکش
- زیرانداز
- ذرهبین
- چراغدستی در انواع مختلف
- رنگبر – ژل مواد شیمیایی مخصوص
- پیچگوشتی
- آینه
- دستگاه تست رنگ
- سنباده
- دوربین عکاسی یا تلفن همراه دوربیندار
گفتار دهم: تنظیم نظریه کارشناسی (برابر فرم تنظیم موجود)
نمونه گزارش اصالت خودرو:
میتوانید فایل نمونه گزارش اصالت خودرو را از بخش زیر دانلود کنید:
دانلود نمونه گزارش اصالت خودرو
نمونه گزارش اصالت خودرو”گفتار یازدهم: راههای پیشگیری از سرقت
- نمونه گزارش اصالت خودرو”نصب آژیر
- نمونه گزارش اصالت خودرو”نصب شیر اطمینان در مسیر سوخترسانی
- نمونه گزارش اصالت خودرو”نصب کلید مخفی برق خودرو
- نمونه گزارش اصالت خودرو”قفل فرمان
- نمونه گزارش اصالت خودرو”قفل پدال از نوع بستن کلاچ و ترمز
- نمونه گزارش اصالت خودرو”پرهیز از پارک طولانیمدت در محلهای خلوت
- نمونه گزارش اصالت خودرو”دارا بودن نشانی ویژه در خودرو نظیر مهر و امضا زیر صندلیها
- نمونه گزارش اصالت خودرو”پرهیز از دادن سویچ خودرو به دیگران
- نمونه گزارش اصالت خودرو”نصب قفل ایمنی دربها
- نمونه گزارش اصالت خودرو”رها نکردن خودرو بدون حضور
3 دیدگاه دربارهٔ «نحوه تعیین اصالت خودرو»
باسلام و تشکر بسیار عالی بود دست شما درد نکند
با سلام و خدا قوت
حقا که جای تشکر ویژه داره از همه عزیزانی که این مطالب بسیار مفید رو این طور کنار هم جمع آوری کرده اند خدا قوت
ممنونم. هدف ما در آرمان سنجش، جمع آوری یک مجموعه کار آمد و مفیده