نحوه ارزیابی املاک تجاری توسط کارشناس رسمی

یکی از صلاحیت‌های کارشناسان رسمی دادگستری ارزیابی املاک تجاری، مسکونی، صنعتی و غیره است. این صلاحیت برای در رهن قرار دادن وثیقه املاک سازمان‌ها و ارگان‌ها جهت استفاده از امتیازات و خدمات، گرفتن وام اهمیت دارد. وهمچنین اثبات تمکن مالی در امر مهاجرت و… و مسائلی از قبیل دعاوی حقوقی دادگستری مانند انحصار وراثت و… است.

کارشناسان رسمی دادگستری برای تعیین ارزش ملک تجاری. با در نظر گرفتن پارامترهای مختلف و تأثیرگذار در نحوه قیمت گذاری ملک تجاری از قبیل ارزش عرصه ملک (زمین) که خود شامل موارد تعیین‌کننده‌ای همچون منطقه‌ای که ملک مورد ارزیابی در آن واقع است.

قیمت گذاری ملک تجاری

عرض معابری که در مجاورت زمین قرار دارند و متراژ بر زمین و… ارزش اعیانی ملک که شامل هزینه‌های طراحی و هزینه‌ها و عوارض صدور پروانه و هزینه‌های کمیسیون‌ها برای افزایش تراکم ساختمان یا پیش‌آمدگی ساختمان و یا حذف پارکینگ قابل استفاده است. همچنین استفاده از آن فضا برای مواردی دیگر و هزینه‌های احداث بنا و مصالح و امکانات و تزئینات داخلی بنا تأسیسات و امکانات ملک مانند آسانسور و سایر مشاعات موجود و عمر مفید بنا اگر عمر مفید بنا به پایان رسیده باشد.

اگر بنای احداثی کلنگی باشد اعیان ملک هیچ ارزشی ندارد و حتی هزینه تخریب ساختمان نیز از قیمت کلی ملک حذف می‌گردد. امتیازات خاص خود ملک مانند نوع کاربری و یا امکان تغییر کاربری توسط دستگاه‌های ذی‌ربط است. همان‌طور که گفته شد نوع کاربری بنا در نحوه قیمت گذاری ملک تجاری عاملی تعیین‌کننده است.

نحوه قیمت گذاری ملک تجاری

• اولین قدم برای یافتن نحوه ارزیابی ملک تجاری و به‌طورکلی ارزیابی املاک توسط کارشناس رسمی دادگستری اطمینان پیدا کردن از اینکه مشخصات ثبتی سند و مدارک مالکیت با محل و موقعیت معرفی‌شده توسط درخواست‌کننده مطابقت داشته باشد. این موضوع برای املاک خارج از شهر اهمیت بیشتری دارد زیرا احتمال اینکه این املاک فاقد اسناد رسمی و پایان کار و پروانه ساختمانی باشند بیشتر است.
• قدم دوم برای قیمت‌گذاری املاک تجاری درخواست استعلام از شهرداری منطقه و مترو. کسب اطمینان از اینکه همه یا بخشی ازملک مورد ارزیابی در مسیر طرح‌های عمرانی قرار نداشته باشد.
• مرحله سوم تعیین ارزش و ارزیابی عرصه و اعیان ملک به‌صورت مجزا است.
• قدم بعدی ارزیابی املاک تجاری و تعیین ارزش حق کسب و حق سرقفلی ملک است. در قوانین مدون حق کسب و حق سرقفلی دو امر متفاوت از یکدیگرند که باید مجزا ارزیابی شوند.

حق سرقفلی چیست؟

در قانون تألیف شده کشور کلمه‌ای به نام حق سرقفلی وجود دارد که متعلق به مالک است. مالک می‌تواند آن را معامله کند و هزینه‌ای بابت آن به‌غیراز اجاره‌بهای ملک خود از مستأجر درخواست می‌کند تا ملک خود را به او اجاره دهد.

حق کسب و پیشه چیست؟

حق کسب حقی است که به مالک ملک اختصاص ندارد بلکه درنتیجه کار و فعالیت و جلب مشتری و شهرت یک مستأجر و به‌مرورزمان به دست می‌آید. درواقع نتیجه عملکرد خود مستأجر است و در قبال تخلیه ملک از سوی مالک به او داده می‌شود. واگذاری حق سرقفلی امری شفاف و در قانون همیشه مجاز بوده است ولی حق کسب و پیشه ازلحاظ شرعی موردبحث و ستیز بوده است!