ارزیابی سهام و ارزشگذاری سهام شرکت تعاونی، همانند سایر اشکال حقوقی شرکتها در مواقع لزوم، مورد تقاضای سهامداران و اعضاء و در برخی مواقع تکلیف قانونی هیأتمدیره و مدیرعامل شرکت تعاونی است.
ارزیابی سهام در شرکتها عموماً با یکی از دلایل ذیل موردتقاضا و انجام میپذیرد:
- ارزیابی سهام شرکت تعاونی باهدف فروش سهام
- باهدف ایجاد ارزشافزوده
- ارزیابی سهام شرکت تعاونی باهدف افزایش سرمایه
- ارزیابی سهام شرکت تعاونی باهدف خروج از شرکتهای مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت
علاوه بر موارد فوق در شرکتهای تعاونی برخی مواقع تکلیف قانونی مدیران شرکت انجام ارزیابی سهام شرکت است:
۵٫ آئیننامه نحوه ارزیابی سهام در شرکتهای تعاونی مصوب ۱۸ مهر ۱۳۸۸
۶٫ دستورالعمل نحوه محاسبه ارزش واقعی سهام در شرکتهای تعاونی توسعه و عمران شهرستانی
ارزیابی سهام در شرکتهای تعاونی طبق آئیننامه نحوه ارزیابی سهام در شرکتهای تعاونی مصوب ۱۸ مهر ۱۳۸۸
ارزش روز هر سهم در شرکتهای تعاونی عبارت است از حاصل مابهالتفاوت دارائیهای تجدید ارزیابیشده و بدهیها، تقسیمبر تعداد سهام شرکت تعاونی.
نحوه ارزشگذاری سهام شرکتهای تعاونی و ثبت تغییرات به شرح زیر است:
الف- ارزیابی دارائیها و بدهیها:
ارزیابی دارائیها
- موجودی نقد ریالی اوراق بهادار سپرده بانکی به ارزش دفتری و با احتساب سود متعلقه وجوه ارزی به نرخ قابل تسعیر اعلامشده توسط بانک مرکزی
- حسابها و اسناد دریافتنی، پیشپرداخت متکی به جدول سنی با در نظر گرفتن ذخیره مطالبات مشکوکالوصول به ارزش دفتری
- موجودی کالا با در نظر گرفتن ذخیره کاهش ارزش موجودی (اقلام ضایعاتی) به ارزش دفتری، در صورت تفاوت فاحش (بیش از ۲۰ درصد) بین ارزش دفتری و ارزش روز، ملاک محاسبه ارزش روز خواهد بود.
- سفارشات مواد و کالا براساس مخارج انجامشده
- سرمایهگذاریها
- سهام سایر شرکتها و مؤسسات در صورت قیمتگذاری در بورس به قیمت بازار در غیر اینصورت براساس کارشناسی قیمت روز
- سایر مشارکتها براساس ارزیابی قیمت روز در صورتیکه امکان محاسبه ارزش روز وجود نداشته باشد ملاک ارزش ویژه مذکور در آخرین صورتهای مالی شرکتهای مزبور است.
- زمین، ساختمان، تأسیسات، ماشینآلات، اثاثیه اداری، وسایط نقلیه به قیمت قابلتبدیل بهنقد در زمان ارزیابی (با فرض تداوم فعالیت و با رعایت اصل احتیاط و پیشبینی مالیات و هزینههای تبدیل با فرض انجام معامله)
- سایر دارائیها از قبیل امتیاز آب، برق، تلفن، گاز، به قیمت روز و سایر امتیازات و سرقفلی و علائم تجاری به قیمت قابلتبدیل بهنقد (با رعایت اصل احتیاط و پیشبینی هزینههای تبدیل با فرض انجام معامله)

ارزیابی بدهیها
- حسابهای پرداختنی، پیش دریافتها، وامها (با احتساب کارمزد متعلقه تا زمان ارزیابی) به قیمت دفتری
- محاسبه ذخیره مالیات سوابق مالیاتی شرکت در ۳ سال ماقبل زمان ارزیابی (مالیات ابرازی، تشخیص، قطعی) میتواند ملاک محاسبه قرار گیرد.
- محاسبات ذخیره سنوات خدمت کارکنان معادل متوسط مقرر در قانون کار در ازای سالهای خدمت آنان
- محاسبه ذخیره قانونی وضعشده قبل از تطبیق اساسنامه با قانون تعاون (مصوب سال ۷۰) و سود تقسیمنشده سنوات قبل به قیمت دفتری
توضیح- ارزشافزوده حاصل از تجدید ارزیابی دارائیهای ثابت و نامشهود ابتیاع شده قبل از تطبیق اساسنامه شرکت با قانون تعاون (مصوب سال ۱۳۷۰) درصورتیکه خارج از حدود عملیات جاری آنان باشد بهعنوان ذخیره قانونی محسوب میگردد.
ب- نحوه ثبت تغییرات ارزیابی سهام شرکت تعاونی در دفاتر قانونی:
۱- هیچگونه ثبتی در خصوص تجدید ارزیابی انجامشده در دفاتر قانونی شرکت صورت نمیگیرد.
۲- مابهالتفاوت ارزش اضافه سهام دریافتی و پرداختی بهحساب “اعضاء بابت تجدید ارزیابی” واریز میشود.
توضیح: با توجه به عدم محدودیت ورود و خروج عضو در تعاونیها به لحاظ رعایت اصل احتیاط و اصل تداوم فعالیت مانده بستانکار حساب اعضاء بابت تجدید ارزیابی ماهیت اندوخته دارد.
۳- درصورت فروش سهام بیش از مبلغ اسمی و دریافت وجه “حساب بانک” معادل ارزش روز سهام خریداری بدهکار “حساب سرمایه” معادل ارزش اسمی سهام و “حساب اعضاء بابت تجدید ارزیابی” معادل ارزش اضافه بستانکار میشود.
۴- در صورت خروج عضو و پرداخت ارزش سهام بیش از مبلغ اسمی “حساب سرمایه” معادل مبلغ اسمی سهام باطلشده و “حساب اعضاء بابت تجدید ارزیابی” معادل ارزش اضافه بدهکار، حساب بانک معادل ارزش ویژه پرداختی (و حساب مالیات معادل مالیات متعلقه) بستانکار میشود.
مطابق ماده ۲، دستورالعمل نحوه محاسبه ارزش واقعی سهام در شرکتهای تعاونی توسعه و عمران شهرستانی، هیأتمدیره شرکت تعاونی موظف است در پایان هرسال مالی نسبت به تعیین قیمت سهام بر اساس اموال و دارائیها و بدهیهای شرکت با اخذ نظر کارشناس رسمی دادگستری اقدام نموده و ارزش واقعی سهام را مشخص و به اطلاع مجمع عمومی عادی برساند.
4.5 / 5. مجموع: 2