اجرا و راه‌اندازی پروژه‌های عمرانی و راهسازی، نیازمند داشتن تجهیزات و ماشین‌آلات سنگین است، ماشین‌آلات برای اهدافی مانند ساخت‌وساز و بهره‌برداری مورداستفاده قرارگرفته و به سه دسته سنگین، نیمه سنگین و سبک تقسیم می‌شوند. وظیفه کارشناس رسمی دادگستری ماشین آلات راهداری و عمرانی تعیین قیمت و ارزیابی تجهیزات راهداری و ماشین‌آلات سنگین عمرانی میباشد.
ماشین آلات سنگین راهداری شامل دستگاه‌های مکانیکی، یدک‌کش‌ها، تجهیزات و وسایل نقلیه طبیعی شامل (گریدرها، بولدوزرها، جرثقیل و بالابر، کشتی‌های نفتی می‌باشند که برای کارهای عمرانی و ساختمانی) استفاده می‌شود.
تعیین قیمت ماشین‌آلات سنگین راهداری
عوامل تعیین کننده قیمت و ارزشگذاری ماشین‌آلات سنگین به شرح زیر است:
- سال ساخت
- قدرت موتور
- کیفیت دستگاه و نگهداری
- سن و طول عمر مفید خودرو
- کارکرد خودرو
- مدل خودرو روی قیمت
- مهلت اعتبار بیمه خودرو
- رنگ‌شدگی خودرو
- تصادف سنگین از عوامل کاهش‌دهنده قیمت
- وضعیت داخل خودرو
کارشناس رسمی ماشین‌آلات راهداری
کارشناسان این رشته درزمینه‌ی ارزشگذاری تجهیزات و ماشین‌آلات سنگین، تجهیزات برقی، ماشین‌آلات صنعتی، ماشین‌آلات کارخانه‌ها باید صلاحیت‌های لازم را کسب نموده باشند. اهمیت کارشناسی درزمینه‌ی ماشین‌آلات راهداری با فعالیت افراد در ارتباط است.
درزمینه‌ی ارزیابی و قیمت‌گذاری ماشین آلات راهداری از کارشناسان خبره مشاوره گرفته می‌شود. رشته ماشین‌آلات سنگین از رشته‌های پراهمیت و پرکاربرد بوده است. کارشناس رسمی ماشین‌آلات باید دارای پروانه صلاحیت موضوع مربوطه باشد.
صلاحیت‌های کارشناس رسمی دادگستری ماشین‌آلات راهداری
کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی ماشین آلات راهسازی باید صلاحیت‌های زیر را دارا باشد:
- رسیدگی و بررسی ماشین‌آلات کارگاه‌های فنی
- تعیین قیمت ساختمانی و عمرانی
- ارزیابی تأسیسات و تجهیزات شبکه
- ارزیابی ماشین‌آلات انواع کارخانه‌ها
- تعیین اجاره‌بهای ماشین‌آلات
- ارزیابی دستگاه‌های تخصصی ویژه
وظایف کارشناس ماشین‌آلات سنگین
اقدامات کارشناس رسمی ماشین‌آلات سنگین راهداری و عمرانی به شرح زیر است:
- تعیین قیمت و ارزش وسایل ماشین‌آلات
- ارزشگذاری ماشین‌آلات صنایع انرژی
- ارزیابی اختلافات بین کارفرمایان، پیمانکاران
- بررسی و ارزیابی ارزش ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط لوله
- برآورد خسارت‌های وارد بر ماشین‌آلات و تجهیزات و خطوط لوله
- ارزشگذاری اموال توقیف‌شده
- تعیین قیمت اولیه برای ماشین‌آلات و تجهیزات
- ارزیابی دستگاه‌های صنایع نفتی و صنعتی، ارزیابی تجهیزات و خطوط لوله
- ارائه گزارش کارشناس جهت گرفتن وام و تسهیلات بانکی
- ارزشگذاری ماشین‌آلات صنایع نفتی، ماشین‌آلات کارخانه‌ها
انواع ماشین‌آلات سنگین راهداری
تراکتور: تراکتورها به‌منظور کارهای کشاورزی (خاک‌ورزی) به کار گرفته‌شده و به عنوان یک وسیله نقلیه مهندسی با سرعت‌های پایین برای حمل ماشین‌آلاتی مانند ماشین‌آلات کشاورزی و ساخت ساز به کار گرفته می‌شوند.
بولدوزر: بولدوزر دستگاهی بزرگ و موتوری است که در مسیرهای پیوسته با لاستیک‌های بزرگ حرکت می‌کند. حمل و کشیده شدن غلتک‌ها و اسکریپرها از وظایف بولدوزر هست.
بیل مکانیکی: به‌منظور گودبرداری در عملیات خاکی از بیل‌های مکانیکی استفاده‌شده، بیل مکانیکی به‌منظور حمل تجهیزات سنگین ساختمانی استفاده می‌شود، بیل‌های مکانیکی نیروی بخار، به دلیل حرکت خطی سیلندرهای هیدرولیک، دارای نحوه عملکرد متفاوت با بیل‌های مکانیکی کابلی که از اینچ و طناب فولادی ساخته‌شده‌اند، می‌باشند.
جرثقیل: ماشين جرثقیل، مجموعه‌ای از ماشین‌های ساده است که به‌منظور بلند کردن، حمل اجسام سنگین وزن مورد استفاده قرار می‌گیرد. جرثقیل‌ها قابلیت مکانیکی، به‌منظور بلند کردن اجسام سنگین وزن به منظور عمل حمل‌ونقل، بارگیری، تخلیه و در صنعت ساخت‌وساز و در صنایع تولیدی جرثقیل‌ها را فراهم می‌نماید.
لودر: لودر در ساخت‌وساز برای جابجایی یا بارگیری موادی مانند خاک، سنگ، شن و ماسه، بقایای تخریب و غیره به داخل یا نوع دیگری از ماشین‌آلات (مانند کامیون، بخار تغذیه یا ماشین راه‌آهن) استفاده می‌شود و ازلحاظ ظاهری به لودر معمولی و لودر معدن تقسیم می‌گردد.
گریدر: یک ماشین ساختمانی با تیغه بلند است که به‌منظور ایجاد یک سطح صاف بکار گرفته می‌شوند. گریدر بیشتر درراه سازی برای ساخت و نگهداری جاده‌های خاکی و جاده‌های شنی استفاده‌شده و همچنین برخی از گریدرها برای کارهای تخصصی مانند استخراج مواد زیرزمینی طراحی می‌شوند.
غلطک: میزان دانسیته و مقاومت لایه‌های خاک در عملیات راهسازی و ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است. بدین منظور در عملیات جاده‌ای به‌منظور متراکم کردن مصالح ساختمانی از انواعی از ماشین‌های راهسازی بنام غلتک استفاده می‌شود.
انواع غلطک‌ها در راهسازی
- غلتک‌های پاچه‌بزی
- شبکه‌ای
- ارتعاش
- فولادی صاف
- پنوماتیک (چرخ لاستیکی)
- کفشک دار
- متراکم کننده‌های شبه بولدوزر
آرمان سنجش شبکه یکپارچه کارشناسان کشور
