اجرت المثل قراردادی است بصورت شفاهی و کتبی که با توافق دو طرف بین خودشان صورت گرفته. بر اساس این قرارداد یکی از طرفین به منظور عملکرد و تخصص طرف دیگر، مبلغی را بعنوان اجرت المثل تعیین می‌نمایند.
در صورتی که فردی ملکی را بدون توافق و رضایت مالک در تصرف داشته باشد مالک میتواند اجرت المثل خود را بابت ایام تصرف ملک خویش دریافت نماید.
هرگاه مالک با فردی که از منافع ملک استفاده می‌نماید توافق نکرده باشد و واگذاری منافع مجانی نباشد فرد استفاده کننده از منافع باید عین اجرت المثل را پرداخت نماید.
مراحل دریافت اجرت المثل ملک
- مراجعه به کارشناس به منظور محاسبه اجرت المثل و ثبت درخواست.
- تشکیل اولین جلسه دادرسی به منظور برآورد دقیق اجرت المثل ایام متصرف.
- خواهان دعوا باید در زمان تعیین شده حق الزحمه کارشناس را پرداخت نماید در غیر اینصورت دادخواست باطل میگردد.
- کارشناس دادگستری نظرخود را به دادگاه ارائه می‌دهد بنابراین خواهان و خوانده باید در دادگاه حضور یابند.
کارشناس اجرت المثل ملک
در صورتی که هیچ قرارداد و توافقی بین طرفین صورت نگرفته باشد و یا در قرارداد بین طرفین دعوا، میزان مبلغ اجرت المثل تعریف نشده باشد، کارشناسان با توجه به موارد مشابه ملک در عرف جامعه میزان اجرت المثل را محاسبه می‌نماید.
دعوای اتصرف عدوانی
دعوایی است که به موجب آن متصرف ثابت ادعا می‌نماید که ملک بدون رضایت و اجازه قانونی، موافقت او از تصرف او خارج شده و خاستار برگشت تصرف خود است. چنانچه خواهان بتواند اثبات نماید که تصرف خوانده بعد از تصرف خواهان بوده و تصرف خواهان سابق بر تصرف خوانده بوده دعوای تصرف عدوانی قابل پذیرش است.
خواهان باید تصرفات مشروع و سابق خود را اثبات نماید و نیازی به اثبات مالکیت نیست. در صورتی که ملک بصورت قانونی از تصرف فرد خارج شود دعوای تصرف عدوانی قابل پذیرش نیست. حکم دادگاه بدوی در خصوص تصرف عدوانی تنها حکمی است که در دادگاه تجدید نظر قابل اجرا می باشد در خصوص تصرف عدوانی دادگاه میتواند دستور موقت مبنی بر ایجاد آثار تصرف صادر نماید و نیازی به سپردن تأمین نیست.
اجرت المثل زمین کشاورزی
اجرت المثل زمین کشاورزی، حقی است که باید به صاحب زمین پرداخت گردد. در صورتی که زمین کشاورزی در اختیار فردی بوده و هزینه ای را پرداخت نکرده باشد. باید به مدت ایام تصرف زمین کشاورزی با موافقت مالک زمین به مالک پرداخت نماید. مبلغ حق مطالبه را طرفین دعوا مشخص می‌نمایند.
تعیین اجرت المثل زمین کشاورزی در ایام تصرف به موارد زیر بستگی دارد:
- بررسی نوع و کیفیت محصولات برداشت شده
- میزان حاصل خیزی
- بررسی نوع آب و هوا
عوامل تأثیر گذار در گرفتن اجرت المثل زمین کشاورزی
- فرد متصرف زمین کشاورزی باید قراردادی مبنی بر رضایت مالک داشته باشد.
- زمان تصرف زمین کشاورزی: زمان تصرف زمین کشاورزی به منظور محاسبه ایام تصرف فرد متصرف حائز اهمیت است که قاضی بر اساس آن میزان حق مالک را از فرد متصرف زمین مطالبه می‌نماید.
- نوع کاربری زمین کشاورزی: نوع کاربری زمین از نظر زراعی، باغی.
فرمول ناخالصی در تولید: از فرمول ارزش واحد محصول × میزان تولید محصول × مساحت زمین کشاورزی, که به تفکیک هر سال محاسبه می‌شود.
محاسبه اجرت المثل زمین کشاورزی
روش های محاسبه اجرت المثل زمین کشاورزی به شرح زیر است:
- به منظور محاسبه ایام تصرف باید قیمت روز محصولات کشاورزی را در نظر بگیریم.
- میانگین مدت زمان تصرف زمین کشاورزی را محاسبه نماییم.
- قیمت تصرف زمین کشاورزی در یک سال را با قیمت محصول کشاورزی در همان سال در نظر بگیریم.
زمان دریافت اجرت المثل ایام تصرف
در صورتی که بین مالک و شخص متصرف ملک هیچ گونه قراردادی نباشد از زمان تصاحب ملک، شخص متصرف ملزم به پرداخت اجرت المثل می‌باشد. چنانچه بعد از انقضای قرارداد بین طرفین، شخص متصرف به تصرف خود ادامه دهد از تاریخ انقضا قرارداد هم ملزم به پرداخت اجرت المثل می‌باشد.
آرمان سنجش شبکه یکپارچه کارشناسان کشور
