صنعت هتلداری، یکی از قدیمی ترین امکانات مورد استفاده بشر با سابقه ای برابر با فعالیت های تجاری او به شمار می رود به طوری که قدمت مسافرخانه ها را به شش قرن قبل از میلاد مسیح نسبت می‌دهند.
اولین مسافران آن دوران بیشتر تجار و جنگجویان بوده اند. اولین گام ایجاد قدیمی ترین مسافرخانه ها، توسط برخی از خانواده ها، برداشته شده است. آنان با تخصیص یک اتاق به مسافران برای خواب و تهیه غذایی مختصر ولی سالم و مفید و همراه با نوشیدنی و حتی دادن اصطبل و امکانات مربوطه، از میهمانان خود پذیرایی می‌کردند.
در زمان روم باستان تعداد زیادی مسافرخانه در مسیر راه های عمومی و پناهگاه ها یا استراحتگاه ها ایجاد شده بود که بیشتر برای مقامات دولتی و شخصیت های کشوری آن زمان، اهمیت داشتند. در آسیا بیشتر استراحتگاه های کوچک در مسیر کاروان ها ایجاد گردیده بود و زواری که به مناطق زیارتی می رفتند، می توانستند در این نوع مکان ها استراحت کرده و غذای مورد نیاز خود را به دست آورند.
در واقع واژه میهمان داری، یک واژه قرون وسطایی است که مقصود از آن استراحتگاه و اقامتگاه مسافران است. مهمان پذیرهایی که جنبه بازرگانی داشتند، در سده پانزدهم در اروپا به وجود آمدند. نخستین نوع این مهمان پذیرها، تحت عنوان “تختخواب و صبحانه” به وجود آمد. که افراد در خانه های شخصی خود با دریافت اندک، از مسافران پذیرایی می کردند.
رتبه بندی هتل ها
رتبه بندی هتل ها برای اولین بار در کشورهای آلمان انجام شد، بنابراین رتبه بندی هتل ها در آلمان در سال ۱۹۹۶ ملاک اصلی درجه بندی هتل ها در بیش از ۸۰ درصد هتل های دنیا شناخته شد. درجه بندی هتل ها به منظور رتبه بندی هتل ها بر اساس کیفیت آن ها انجام می‌شود، رتبه بندی هتل ها(درجه بندی هتل ها)، براساس فراهم نمودن تجهیزات، فضا های موجود، نیروی انسانی برای مسافران صورت میگیرد. سازمان های مختلف دارای طیف گسترده ای از طرح های رتبه بندی هتل ها می باشند.
بسیاری از هتل ها دارای سیستمی می باشند که بر اساس ستاره دار بودن رتبه بندی می‌گردند. تعداد بیشتر ستارگان نشان دهنده ی بالاتر بودن رتبه بندی هتل مدنظر می باشد. استانداردهای درجه بندی هتل ها باید از یک ابتکار خصوصی و مستقل حاصل شود. خدمات با کیفیت هتل تأثیر بسزایی در ستاره دار بودن هتل ها را دارا می باشد.
اهداف اصلی درجه بندی هتل ها (رتبه بندی هتل ها) عبارت است از:
- برخورداری مسافران از امکانات و خدمات هتل ها
- بررسی خدمات هتل ها
- بررسی کیفیت هتل ها بر اساس ویژگی های هتل به منظور ارائه خدمات
- آگاه ساختن مسافران از خدمات ارائه شده هتل ها
- تعیین ستاره بندی هتل ها به منظور جذب مسافر با توجه به اینکه ستاره های بالاتر در هتل ها نشان دهنده ی کیفیت بالای هتل می باشد.
درجه بندی هتل (رتبه بندی هتل ها) بر اساس مدت اقامت:
- هتل ترانزیت به مدت یک روز برای مهمانان
- هتل پانسیون برای مهمانان در مدت یک ماه
- هتل نیمه پانسیون دارای خصوصیات دو هتل قبلی می باشد بنابراین مهمان ها مطابق میل خود می توانند در این هتل ها اقامت نمایند.
از مهمانسرا های قدیم تا هتل داری امروز
با پیشرفت جاده سازی و مسافرت دریایی، تعداد مسافرخانه ها و کلبه هایی که از مسافران پذیرایی می‌کردند افزایش یافت. در آخرین سالهای قرن 17 و در نخستین سالهای قرن 18، تشکیلاتی برای پذیرایی میهمانان به وجود آمد که نمونه های نخستین مهمان خانه های امروزی بنیان گذاری هتل ها در جهان، مربوط به برپایی مراکزی به نام inn است. این واژه در انگلیسی به مفهوم کاروانسرا، مسافرخانه، مهمان خانه و گاهی منزل به کار برده می شود.
این نام از زمان های قدیم به مکان هایی اطلاق شده است که بصورت اقامتگاه هایی برای مسافرین برپا می شد. پذیرایی از میهمانان در مکان هایی به این نام، تا چندین قرن ادامه داشت. واژه هتل از حدود سال های 760 میلادی برای نامیدن این نوع مراکز مورد استفاده قرار گرفته است.
ریشه واژه هتل (Hostel) می باشد که در کشور انگلستان برای نامیدن مراکز اقامتی استفاده می شود. صنعت هتلداری کنونی حیات خود را مدیون کشورهای اروپایی به ویژه سوئیس است. ابتدا دارندگان هتل فقط ثروتمندان و طبقه اشراف جامعه بودند. در سال 1774 میلادی نخستین مهمانخانه ها “هتل” در لندن گشایش یافت.
با استفاده از این گونه اماکن در اروپا و در آمریکا با گشایش محلی به نام سیتی هتل (city hotel) در نیویورک در سال 1974 میلادی آغاز گردید و از آن هنگام بود که ارائه خدمات هتلداری به مفهوم امروزی مرسوم شد. فعالیت های این هتل به ایجاد انگیزش رقابت در میان شهرهای دیگر انجامید به گونه ای که سرمایه داران بسیاری به این صنعت روی آوردند و هتل های زیادی دایر شد و سپس در سال 1892 میلادی، نخستین میهمانخانه ها (هتل) با تجهیزات و تشکیلات امروزی به نام “تومانت هاس” در ماساچوست (بوستون) ساخته شد.
در طی همان دوران در پاریس، هتل رنیز در لندن ساوی، در سنگاپور راملز نمونه هایی استاندارد از نوع خدمت در کیفیت میهمانخانه ها را ارائه می کردند. در سده بیستم در آمریکا نوآوری هایی در بخش پذیرایی هتل ها ایجاد شد.
خدمات اقامتی در ایران
هتلداری صنعت کاملاً حرفه ای، پیچیده، درآمدزا و اشتغال زاست. اهمیت و جایگاه این صنعت در کشورهای مختلف متفاوت است. در کشورهای توسعه یافته به هتلداری به عنوان صنعتی اشتغال زا نگریسته می شود، صنعتی که میلیون ها نفر در آن مشغول به کار هستند و عامل مهمی در زمینه ارتباطات اجتماعی، بازرگانی و تجاری، اقتصادی و فرهنگی آن جوامع به شمار می آید.
از سوی دیگر در کشورهای جهان سوم و در حال توسعه به ویژه کشورهایی که از نعمت سرمایه های طبیعی قابل صدور مانند نفت محروم هستند، این صنعت علاوه بر موارد اشاره شده، صنعتی ارز آور تلقی می گردد. در دهه های اخیر کشورهای در حال توسعه توجه جدی خود را به حمایت از صنعت گردشگری و جلب جهانگرد معطوف نموده اند و بخش قابل توجهی از درآمد، به خصوص درآمد ارزی آنان را ارز حاصل از ورود جهانگردان تشکیل می دهد.
انواع قوانین رتبه بندی هتل ها
قوانین مربوط به استاندارهای اجباری: ایتالیا و اسپانیا از جمله از کشورهایی می باشند که در آن ها قوانین سختگیرانه ای وجود دارد، در این کشورها برای هر درجه بندی از هتل ها استاندارهای لازم تعریف می گردد، بدین منظور بازرسان از هتل ها به منظور هماهنگی هتل ها با استاندارهای لازم از هتل ها می نمایند.
قوانین مربوط به استانداردهای حداقلی: فرانسه و آلمان از قانون استاندارد های حداقلی تبعیت می کنند. در این روش حداقل استانداردهای لازم برای هتل ها تضمین می گردد، و حداقل استاندارد ها برای هر درجه از هتل ها مشخص میگردد، بنابراین بازرسان از هتل ها به منظور هماهنگی با استاندارها بازدید می نمایند
قوانین مربوط استانداردهای حداقلی را با حداقل الزامات کیفی: این قوانین بریتانیا و ایالات متحده را در بر میگیرد، در این روش حداقل خدمات با توجه به رتبه هتل ها باید ارائه می گردد، در این روش مشاورانی به جهت بررسی رتبه بندی هتل ها از هتل ها بازدید می نمایند و راهکارهایی را به منظور ارتقاء هتل به مدیر هتل ارائه می نمایند.
درجه بندی هتل ها بر اساس ستاره دار بودن هتل ها
هتل برج العرب دبی در سال 1998 بعنوان اولین هتلی است که به عنوان هتل هفت ستاره توصیف می شود، همچنین هتل ابوظبی بعنوان هتل هفت ستاره شناخته شده است.رتبه بندی هتل ها بر اساس کیفیت آن ها صورت می گیرد، رتبه بندی هتل ها با استفاده از ستاره دار بودن هتل ها تعیین میگردد، برای مثال هتل ها در کشور اروپا از سیستم 4 ستاره و در ایالات متحده از سیستم پنج ستاره برای امتیاز دهی هتل ها استفاده می‌کنند.
در هتل های ستاره دار باید سرویس دهی اتاق 24 ساعته، سالن بدن سازی و استخر و سرویس حمل و نقل وجود داشته باشد. به منظور تعیین تعداد ستاره های یک هتل یک مرجع بین المللی موجود نمی‌باشد.
هر کشوری معیار و مرجع خاصی برای تعیین تعداد ستاره های یک هتل را دارا می‌باشد. درجه بندی هتل ها تأثیر زیادی در انتخاب مسافر برای رزو هتل مد نظر می‌گذارد، هتل ها در ایران به انواع مختلف یک ستاره، دو ستاره، سه ستاره، چهار ستاره، پنج ستاره، شش ستاره تقسیم می‌گردند.
رتبه بندی هتل ها بر اساس مساحت
در همه هتل ها باید استانداردهای خاصی برای تعیین مساحت در نظر گرفته شود، براین اساس هتل ها بر اساس مساحتشان رتبه بندی می گردند که جدول زیر درجه بندی هتل ها بر اساس مساحت را نشان می دهد.
| درجه بندی هتل | حداقل مساحت |
| ۱ ستاره | ۳۰۰ متر مربع |
| ۲ ستاره | ۵۰۰ متر مربع |
| ۳ ستاره | ۷۰۰ متر مربع |
| ۴ ستاره | ۱۲۰۰ متر مربع |
| ۵ ستاره | ۱۵۰۰ متر مربع |
یک هتل یک ستاره ملزومات ضروری مانند تخت و ملحفه تمیز، حمام کاملاً بهداشتی، وعده های غذایی خودکار، ماشین های حمل و نقل را ارائه می دهد. سایر امکانات هتل به طور کلی با هزینه میهمان قابل دسترسی است.
هتل های یک ستاره دارای ویژگی های زیر می‌باشند:
- این هتل ها دارای تنها یک مالک می باشند
- این هتل ها دارای اتاق هایی با ابعاد متوسط هستند
- خدمات غذایی با کیفیت خوب ارائه گردد.
- امکانات حمام برای مسافران به خوبی در دسترس باشند.
- هتل باید از امکانات سرمایش و گرمایش مناسب برخوردار باشد.
روش درجه بندی هتل ۲ ستاره
یک هتل 2 ستاره ملزومات اساسی تختخواب و حمام در هر اتاق را ارائه می دهد و ممکن است امکانات رفاهی محدودی مانند تلویزیون، تلفن و کمد را داشته باشد. ارزیابی هتل ها نشان می دهد که هتل های 2 ستاره دارای رتبه بیشتری نسبت به هتل های یک ستاره می باشند، این هتل ها دارای نظم و هماهنگی خاصی می باشند و خدمات زیر را ارائه می دهند:
- رعایت اصول خدمات غذایی
- تمام اتاق ها باید دارای امکانات لازم از جمله تلویزیون، مبلمان و قفسه لباس باشند
- در همه ی اتاق ها باید تجهیزات حمام و سرویس بهداشتی موجود باشد
- تمام پرسنل باید آموزش های لازم برای خدمت رسانی را دیده باشند
- این هتل ها باید تجهیزات لازم بمنظور حمام مسافران را ارائه نمایند
- ارائه استخر و شنا
ارزیابی درجه بندی هتل های ۳ ستاره
این هتل ها به طور کلی شیک تر و راحت تر از هتل های یک و دو ستاره هستند و خدمات و امکانات رفاهی گسترده تری را در اختیار شما قرار می دهند: استخر، خدمات بازرگانی، رستوران در محل، سرویس اتاق، خدمات پیشخدمت.
این هتل ها دارای خدمات رفاهی گسترده تر نسبت به هتل های یک ستاره و دو ستاره می باشند این هتل ها خدمات زیر را ارائه می‌دهند:
- نظافت خوب اتاق ها و محوطه
- اتاق های راحت تر نسبت به هتل های یک ستاره و دو ستاره
- ارائه نور کافی
- ارائه مبلمان راحت
- ارائه سیستم تهویه مناسب
- برخورداری از اتاق های فرش شده و با کیفیت
- دارای تجهیزات و امکانات کامل حمام مانند حوله
- ارائه خدمات بیدار کردن افراد
- ارائه خدمات ویژه از قبیل فضای مناسب برای پارک اتومبیل
- تأمین خدمات تفریحی برای مهمان ها
ارزیابی درجه بندی هتل های چهار ستاره
هتل 4 ستاره هتلی مجلل است که امکانات، فعالیت ها و امکانات اضافی را برای ایجاد تجربه ای کامل برای اقامت چند شبانه فراهم می کند. این هتل ها در مناطق گردشگری مانند نزدیک سواحل یا شهرهای بزرگ واقع شده اند. هتل های چهار ستاره معمولاً دارای مبلمان مجلل، تختخواب های لوکس و سایر امکانات رفاهی از جمله سشوار، محصولات حمام سطح بالا، تلویزیون های صفحه تخت، دستگاه های الکترونیکی پیشرفته و حوله های با کیفیت هستند.
هتل های چهار ستاره خدمات و امکانات رفاهی زیادی را شامل می شوند، از جمله خدمات ناهار خوری عالی، استخرهای متعدد، وان های آبگرم، فروشگاه های زنگ دار، اتاق، پارکینگ، نوشیدنی های مختلف، آبگرم روزانه.
چند مورد از ویژگی های هتل های چهار ستاره در زیر آمده است:
- مبلمان بسیار باکیفیت و شیک
- برخورداری از فرش با کیفیت
- داشتن فضاهای عمومی و فضای سبز
- چشم‌انداز محیط طبیعی و فوق‌العاده
- رزرواسیون بسیار سریع و کارآمد
- برخورداری از لوازم ایمنی در اتاق ها
- پوشیدن لباس رسمی توسط کارکنان
- ارائه تجهیزات عالی رستوران و غذاهای متنوع
- ارائه خدمت‌رسانی عالی به اتاق
- برخورداری اتاق‌های بزرگ با نور کافی و مبل مناسب و زیبا
- ارائه تلویزیون و دکوراسیون لوکس و تزئین‌شده با کارهای هنری در هر اتاق
- برخورداری از خطوط تلفن
- ارائه تشک و تخت راحت
- ارائه سرویس دهی به اتاق ها دوبار در طول روز
- برخورداری حمام بسیار تمیز با صابون، وسایل بهداشتی و حوله
- برخورداری از جعبه کمک های اولیه
ارزیابی درجه بندی هتل های پنج ستاره
ارزیابی هتل های پنج ستاره به منظور بررسی موارد زیر صورت میگیرد:
- ارزیابی هتل به منظور ارائه صبحانه به صورت سلف سرویس
- ارزیابی هتل به منظور برخورداری از کیفیت و تنوع غذاها
- ارزیابی هتل به منظور فراهم نمودن لیستی از غذاهای سرد و گرم
- برخورداری دیوارها از تزئینات ویژه
- ارزیابی هتل به منظور نورپردازی مناسب اتاق ها
- ارزیابی هتل به منظور برخورداری اتاق ها از کف پوشهای مناسب
- ارائه آسانسورهای جداگانه برای میهمانان و کارکنان ها
- ارزیابی هتل به منظور ارائه وای فای اینترنت پرسرعت
- ارائه بهترین خدمات توسط پرسنل
- برخورداری از دکوراسیون شیک و مجلل
- کارکنان متعهد با یونیفرم
- ارزیابی هتل به منظور برخورداری از مدیریت متخصص
- ارزیابی هتل به منظور ارائه خدمات باربری
- ارائه روزنامه به مسافران
- برخوداری از آینه مناسب جهت اصلاح
- ارائه سیستم خشک کن دست
- ارائه‌ی لباس‌های راحت به میهمانان
- ارائه سیستم های روشنایی در حمام و اتاق خواب
صلاحیت کارشناس رسمی دادگستری درجه بندی هتل ها
صلاحیت کارشناس رسمی دادگستری درجه بندی هتل ها بررسی شاخص ها و امتیازات مربوط به رده بندی درجات اقامتگاهها و مهمانپذیرها براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی
یکی از موارد صلاحیت کارشناس رسمی دادگستری تعیین رتبه بندی هتل ها و میزان ستاره های هتل ها و اقامتگاه‌های گردشگری است، بدین منظور کارشناسان رسمی دادگستری با درنظر گرفتن ضوابط هتل ها، با تخصص و بار علمی در زمینه ستاره دار بودن هتل ها خدمات گسترده ای را در زمینه ارزیابی هتل ها ارائه می نماید. کارشناس رسمی آرمان سنجش دارای پروانه صلاحیت در زمینه درجه بندی هتل ها بوده است و با داشتن صلاحیت کارشناس رسمی دادگستری در زمینه درجه بندی هتل ها خدمات قابل توجهی را ارائه می نماید.
آرمان سنجش شبکه یکپارچه کارشناسان کشور
