تعیین قدمت بنا تاریخی

قیمت گذاری آثار و بناهای تاریخی

در مقدمه بحث قیمت گذاری آثار باستانی تاریخی آن دسته از اشیای قدیمی ساخته دست انسان، سنگ نگاره ها و کتاب ها که از گذشتگان به جای مانده است را آثار باستانی می‌نامند.

آثار باستانی شامل بافت های کهن و قدیمی، بازارها، گورستانها، محوطه ها و مجموعه های تاریخی و قبل از تاریخ و آثار غیر منقول برای کاوشگران باستان شناسی می‌باشد.

قیمت گذاری آثار تاریخی
قیمت گذاری آثار تاریخی

(آثار تاریخی) دارای ماهیت ارزش دهنده و تشکیل دهنده خاطره است، خاطره، جنبه هاییکه به اندیشه ها و اقدامات وابسته به انسان در ارتباط با روند تاریخ اشاره دارند را در بر میگیرد. در باستان شناسی اشیاء اعم از سفال ها، سنگ های تراشید، اشیاء مکشوفه مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرند.

حفظ و صیانت از آثار باستانی از اهمیت بالایی برخودار است، آثار باستانی از جمله آثار با ارزش جهانی می باشند، بنابراین موزه ها، عمارت ها برای نگه داری آثار باستانی محل مناسبی می باشند.

قدمت آثار باستانی و بافت های قدیمی

  • بافتهای شهری قدیم شامل: کوچه ها و گذرهای قدیمی، تنگ، پیچ در پیچ، بن بست ها و با وجود خانه ها و ساختمانی قدیمی اغلب یک تا سه طبقه و بیش از 50 سال «حدود دو برابر عمر استاندارد آنها» بصورت فرسوده و ناکارآمد که نیاز به احیا دارد می‌باشد.
  • بافتها با هارمونیک نامناسب اثرگذار، مجموعه ها، باراندازهای قدیمی، کندالها و لایه های قدیمی و کهن که در آن دیده می شود ولی بعضاً ساختمان هایی با سبک جدید در آن نیز ساخته شده است.
  • بافتهایی با پیشینه اصالت و ابنیه روستایی قدیم بوده که که به مرور زمان در داخل محدوده خدمات شهری قرار گرفته و از نظر نوع گذرها، املاک و ابنیه نیاز به احیا دارد مانند درکه، سوهانک، یافت آباد، کاظم آباد، شاد آباد ……
  • بافتهای حاشیه ای قدیمی مثل جبهه های جنوبی، جنوب غربی و جنوب شرقی تهران که در قدیم (قبل سال 1343 نقشه برداری و عکس برداری شده است) خارج از حریم و طرح های جامع شهری بوده و به مرور داخل طرح های عمران شهری قرار گرفته اند.
  • بافتهای زورآبادی داخل محدوده خدماتی
    نظام شهری جدید بدلیل قدیمی بودن و توجه به سنتها و آداب فرهنگی تاریخی دارای مشکلات عدیده حقوقی، مالکیتی و ثبتی دارند که عموماً درگیر دوگانگی فرهنگی قدیم و جدید (سنتی و مدرن) می‌باشند.

ارزش گذاری آثار تاریخی و قدیمی

ارزش اجتماعی آثار تاریخی و قدیمی شهرها (بافتها و محله های قدیمی)
شهر قدیم بیانگر مقیاس انسانی، فردیت تشخص، اهمیت دادن به غنا و تنوعی است که در شهر، ماشین ساز مدرن با اجزای تکراری و پروژه های کلان به چشم نمی خورد.
حفاظت گرایان به خاطر اصالت تاریخی بناها و هنرمندان برای آنکه از آنها بعنوان آتلیه و خانه استفاده کنند توانسته اند به اجتماع، همرایی و همسویی کنند.

ارزش بافت قدیم شهری
توجهات و ترجیحات و اهمیت دادن به بافت های قدیمی و تاریخی ناشی از تداوم فرهنگی مرئی و رویت پذیر و عینی می باشد که در برگیرنده سایر عوامل تاثیرگذار مثبت و منفی بر بافت نیز بوده و شناخت این عوامل می تواند بر ارزش بافت تاثیر گذار باشد.

ارزش معماری و تنوع در ساختار معماری قدیم و تاریخی شهر
ارزش مکانها و بناهای تاریخی در بافت های قدیم شهری بیشتر ناشی از جاذبه زیبا شناختی معماری و تنوع ساختمانها حاصل می شود. اکثر نقاط شهرها متشکل از ساختمان هایی است که در ادوار گوناگون با سبک ها و گویش های متنوع بوجود آمده اند که به این ترتیب، گذشته می تواند به خاطر قرارگیری در کنار وضعیت حال ارزیابی شود در این میان حتی ساختمان های قدیمی نسبتاً عادی نیز بخاطر کمکشان به تنوع زیبا شناختی صحنه شهری ارزشمند قلمداد می‌گردند.

ارزش گذاری آثار و بناهای تاریخی

ارزش حسی، مکانی
ارزش مکانی بازتاب احساسات هرچه بیشتر درباره نگاشته های زندگی بشری در فضا و زمان است و تأثیر پذیری آن در ریشه و سرگذشت های تاریخی، همراه با خاطره و میراث بومی «حسی، مکانی» به چشم می خورد.

ارزش زیست محیطی
تنوع سبک های معماری در گستره بافت قدیم و در زمان گذرا تا به امروز می تواند ارزش زیست محیطی را در تعیین و تاثیرات مثبت و یا منفی را باشناخت و تشخیص کاربری های نوع آن در محله های بافتهای قدیم و تاریخی شهر ارزیابی نمود.

ارزش عملکردی (در کاربریهای مختلف محله ای و بافت شهری)
گستره متنوع از انواع گوناگون فضاها در ساختمان های ادوار مختلف ترکیب کاربری هایی را امکان پذیر می سازد به این ترتیب می تواند نوعی اشتراک مساعی میان کاربری های عملکردی متفاوت در مناطق همجوار به وجود آید که خود ناشی از ماهیت ملک در گستره بافت هر محله قدیم شهری است.

ارزش منابع طبیعی آثار تاریخی

ارزش منابع طبیعی بنا های قدیمی عموماً ساختمان ها خواه زیبا و تاریخی باشند و خواه معمولی، بهتر است ارزش آنها با کاربرد لازم و موثر تعیین شود، از آنجا که بهسازی با توجه به استفاده مطلق از انرژی است، استفاده دوباره از ساختمان ها مشتمل بر حفظ منابع کمیاب و کاستن از مصرف انرژی نو مصالح در ساخت و ساز و مدیریت بهینه منابع موثر است.

ارزش اقتصادی و تجاری آثار بناهای تاریخی

«مالکیت و بهره وری از بناها و مجموعه ها در بافت های قدیم و تاریخی»

ساختمان های قدیمی و تاریخی چه در بازار آزاد و چه در بازاری که مداخله های دولتی نقشی عمده در آن دارد واجد ارزشی اقتصادی چشمگیر باشند. هر کالایی از ارزش اقتصادی مالکیت و بهره وری اجاری و تجاری اعم از سرقفلی، کسب و پیشه و سایر ارزشهای اقتصادی از چهار منبع درآمد بالقوه برخوردارند» و شامل: گردشگری، بازرگانی، بهره برداری از امکانات رفاهی و سایر ارزش هایی که باعث سودآوری ملک و مالکیت و بنای آن شود برخوردار می باشد که ارزش آن می بایست مورد ارزیابی قرار گرفته و مشخص و اظهارنظر گردد.

تعیین سن آثار باستانی با استفاده از کربن 14

یکی از پرکاربردترین و شناخته شده ترین تکنیک های مطلق قدمت گذاری آثار باستانی، استفاده از روش استفاده از ایزوتوپ کربن 14 (یا رادیوکربن) جهت تعیین سن آثار تاریخی است که به آن روش سالیابی قطعی می‌گویند. این روش، روشی پر اهمیت برای تعیین سن اشیای قدیمی که منشأ آن ها موجودات زنده بوده اند قابل استفاده می باشد این روش برای تعیین سن تاریخ گذاری بقایای آلی استفاده می شود، این روش بر اساس فروپاشی ایزوتوپ کربن 14 می باشد و یک روش فروپاشی رادیو اکتیو است.

کربن 14 در ترکیب با اکسیژن هوا تبدیل به گاز کربنیک شده و جذب گیاهان می گردد، با خورده شدن گیاهان توسط جانوران، کربن 14 وارد بدن جانوران می شود، در طول زندگی موجودات زنده، کربن 14 که ایزوتوپی نا پایدار است تجزیه می گردد، ولی مقداری از کربن 14 در بدن موجودات باقی می ماند که تجزیه نمی گردد و با استفاده از این کربن باقی مانده میتوان سن آثار باستانی را مشخص نمود.

در تمام موجودات زنده اتم کربن وجود دارد، بعد از مرگ موجودات زنده اتم کربن 14 که ایزوتوپ کربن سنگین است دچار تغییر و تحول شده و با انعکاس بتای منفی و به نیتروژن 14 تبدیل میگردد. انرژی بتای منفی حاصل 156/0 میلیون الکترون ولت به ازای هر مول است. کربن 14 دارای چرخه نیمه عمر ثابتی می باشد که این موضوع نیز به تعیین سن و قدمت آثار باستانی کمک می نمایند. کربن 14 نیمه عمر ثابت 5730 دارد، همچنین برای تعیین تاریخ رویدادهای زمین شناسی نیز میتوان از ایزوتوپ های پتاسیم و اورانیوم استفاده نمود.

روش های مختلف برای تعیین قدمت آثار تاریخی

روش های دیگر برای تعیین سن اشیای تاریخی وجود دارد که در زیر به چند مورد آن ها اشاره می‌نماییم:

روش دندرو کرونولوژی: دندروکرونولوژی ابزاری بسیار ارزشمند است که به افراد در تعیین سن آثار باستانی کمک می کند. در این روش حلقه های تنه درخت، می تواند با استفاده از اطلاعات ذخیره شده در داخل چوب، مشخص گردد.

با توجه به این نکته در هر سال یک حلقه روی تنه درختان بوجود می آید. با استفاده از این روش می توان قدمت اشیای قدیمی چوبی را به دست آورد.

آمینواسیدها: آمینو اسید ها، از اسید آمینه و کربوکسیلیک اسید ساخته میشوند که منشأ آن ها ترکیبات پروتین است بنابراین برای تعیین قدمت آثار تاریخی که منشأ آن ها موجودات زنده باشد می توان با مطالعه ساختار آمینو اسیدها سن اشیای تاریخی را تعیین نمود.

روش پتاسیم – آرگون– آرگون: یکی از روش های تعیین سن فسیل ها که یک روش تعیین قدمت رادیو متریک بوده است، در این روش ایزوتوپ پتاسیم تبدیل به ایزوتوپ آرگون می گردد و سن اشیای قدیمی بر اساس حرارتی که شی برای بار آخر میبیند تخمین زده میشود.

روش تاریخ گذاری تحلیل و اکسید شدن سرب

روش تاریخ گذاری ترمولومینانس : در این روش اشیای باستانی و گرانبها تا 500درجه سلسیوس حرارت میبینند، اشیای تاریخی در طول زمان امواج گرمایی را دریافت کرده اند که حرارت باعث آزاد شدن الکترون های موجود دراشیای تاریخی می‌گردد، آزاد شدن الکترون منجر به تولید نور می شود که با اندازه گیری میزان نور آزاد شده می توان قدمت اشیا را تخمین زد.

سالیابی نسبی: این روش براساس دانسته ها و تحقیقات باستان شناسان در طول سالیان است، این روش بر پایه ی داده ها و دانسته های پیشین است. برای مثال با استفاده از رنگ اشیای باستانی، قدمت آن را تعیین می کنند. دادها و اطلاعات آثار باستان شناسی تا کنون توانسته است قدمت صدها نمونه سفال را بدست آورد.

کارشناس رسمی دادگستری آثار و بنای تاریخی

کارشناس رسمی دادگستری ابنیه تاریخی نقش بسیار مهمی را در تعیین قدمت آثار باستانی دارا می باشد، کارشناسان با بررسی و تحلیل عکس های هوایی به بررسی بافت های قدیمی بناهای تاریخی می پردازند، با توسعه و پیشرفت رشته آثار باستانی تخصص کارشناسان در این رشته افزایش یافته و تعیین قدمت بافت آثار تاریخی با کارشناسی کارشناسان متخصص صورت می‌پذیرد.

به منظور تعیین قدمت آثار تاریخی و باستانی، مراجعه به کارشناسان تجربه و متخصص و دارای صلاحیت های لازم جهت تعیین قدمت آثار تاریخی امری قابل توجه است. شرکت آرمان سنجش با داشتن تیم مجرب و متخصص در زمینه کارشناسی و تعیین قدمت آثار تاریخی، خدمات گسترده ای را در زمینه تعیین قدمت آثار و بناهای تاریخی ارائه می دهد.

محاسبه و تعیین قدمت ساختمان های کلنگی

محاسبه سن دقیق ساختمان برای خریداران ملک حائز اهمیت می باشد، عمر مفید یک ساختمان 30 سال در نظر گرفته شده است، پرداخت وام توسط بانک همواره با محدودیتی هایی برخوردار بوده است و وام بانکی به ساختمان هایی که طول عمر آن ها بیشتر از 20 سال ساخت باشد تعلق می گیرد، تعیین سن ساختمان نقش موثر و قابل توجهی در تعیین ارزش کارشناسی ملک دارا می باشد.

در صورت نبودن مستندات مربوط به سال احداث بنای ساختمان، کارشناس رسمی دادگستری با تفسیر و تجزیه و تحلیل عکس های هوایی به بررسی سن ساختمان های کلنگی می پردازند.

روش های تعیین سن ساختمان های کلنگی و قدیمی

تعیین سن ساختمان های کلنگی 30 سال ساخت بر اساس روش های زیر صورت می پذیرد:

  • مشاهده و شناسایی ساختمان های کلنگی با استفاده از تفسیر عکس های هوایی
    بررسی مصالح ساختمان
  • بررسی سن سند ساختمان
  • تاریخ صدور جواز و پروانه ساختمانی ساختمان
  • بررسی سن بهره برداری ساختمان(با استفاده از انشعابات و امکان سکونت ملک)
  • بررسی اسناد پایان کار( بررسی زمان سن سندی)
  • تعیین قدمت بنا با استفاده از استعلام برق
  • بررسی قبض برق ساختمان(بررسی تاریخ نصب کنتور، برابر با تاریخ اتمام ساتخت بنا)

بررسی های لازم جهت تعیین قدمت آثار تاریخی و بنا

شکل ظاهری حریم اثر تاریخی، محدوده یا محدوده هایی است که به دقت تعریف و بر نقشه مشخص شده اند. تعداد و وسعت محدوده ها به ویژگی های اثر و محیط بستگی دارد و از بررسی های زیر تعیین می شود:

  • بررسی وضعیت اثر از نظر ویژگی های زیبایی شناختی، تاریخی و فنی
  • بررسی محیط پیرامون اثر و نحوه توسعه آن از نظر ویژگی های باستان شناختی،تاریخی، معماری، فنی و اقتصادی
  • بررسی محیط گسترده تر از نظر زیرساخت های شهر و منطقه، معیشت و جایگاه اثر در معشیت منطقه، روش زندگی
  • بررسی پیوند دیداری دو سویه میان اثر و محیط
  • مطالعه مسیرهای تاریخی و نحوه تفکیک اراضی در پیرامون اثر
  • بررسی امکان وارد آمدن خسارت های بالفعل و بالقوه به اثر تاریخی و پیوند آن با محیط طبیعی و مصنوع

کارشناس رسمی دادگستری وظایف زیر را به منظور تعیین قدمت آثار تاریخی و بنا انجام میدهد

  • تحقیق و ارائه گزارش در ارتباط با بناها ی تاریخی
  • استفاده از وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی به منظور شناسایی قدمت آثار و بناهای تاریخی
  • دارای علم کافی در ارتباط با تعیین قدمت آثار تاریخی
  • تسلط کافی بر رووش های تعیین قدمت آثار تاریخی و. باستانی حضور در محل تاریخی و بررسی قدمت و سال ساخت آن بر اساس مستندات علمی.
  • تهیه نتایج از تحقیقات و ارائه گزارش کلی به منظور تعیین قدمت آثار باستانی

عوامل موثر در تعیین سن و قدمت آثار تاریخی بناهای قدیمی

  • عوامل زیر در تعیین قدمت آثار باستانی نقش مهمی دارند:
  • تعیین قدمت و سن آثار باستانی به منظور تجزیه و تحلیل پرونده های حقوقی و شهرسازی ساختمان های قدیمی
  • بررسی سن بنا جهت عرضه به اداره برق
  • بررسی سن بنا جهت ارائه به بانک ها جهت تسهیلات بانکی
  • تعیین سن آثار باستانی و بناهای تاریخی به منظور ارائه گزارش به شهرداری

صلاحیت های کارشناس رسمی دادگستری تعیین قدمت آثار تاریخی

صلاحیت کارشناسی کارشناس رسمی دادگستری تعیین قدمت آثار تاریخی شامل موارد زیر است:

  • تعیین قدمت بناهای تاریخی و بافتهای کهن شهری
  • برآورد میزان خسارات وارده به ابنیه تاریخی و بافتهای کهن شهری
  • ارزیابی صحت انجام کار اشخاص حقیقی و حقوقی در مرمت ابنیه تاریخی هنگام بروز اختلاف بین آنها و سازمانهای ذیربط
  • تعیین ارزش بناهای تاریخی و اظهارنظر کارشناسی در مورد دعاوی مطروحه در زمینه ثبت اینگونه ابنیه در فهرست آثار ملی
  • تشخیص هویت و اصالت اماکن محوطه ها، و مجمعه های فرهنگی – تاریخی و تعیین عرصه و حریم آنها
  • بررسی تعیین ارزش بهای بناها و بافتهای فرهنگی- تاریخی و تشخیص اموال تاثیرگذار ( مثبت و منفی) برامر حفاظت آنها اظهارنظر کارشناسانه در مورد دعاوی مربوط به موارد فوق
  • تعیین ارزش بنای تاریخی و بافتهای کهن شهری
  • تشخیص و تفسیر عکس ها ، نقشه ها و تصاویر هوایی و ماهواره ای که مربوط به بناها ، محوطه ها و بافتهای قدیم و تاریخی- فرهنگی و گردشگری می باشد
  • تشخیص حدود مالکیت از نظر حدود و ابعاد در مساحی، تفکیک، تجمیع و افراز، احراز و تهیه طرح و نقشه مربوط به عرصه و حریم بناها، مجموعه ها، محوطه و بافتهای قدیم و تاریخی – فرهنگی و گردشگری
  • اظهارنظر کارشناسانه در دعاوی مربوط به حفاظت و صیانت از ارزشهای فرهنگی ابنیه ، آثار و میراث فرهنگی و گردشگری منطبق با منشورهای علمی و فرهنگی ملی و بین المللی در ارتباط با ثبت در میراث جهانی.
  • بررسی و اظهارنظر در مورد طرحهای جامع، تفصیلی و عمرانی شهری در خصوص بافتهای قدیم و تاریخی فرهنگی و گردشگری.
  • تشخیص‌قدمت و ارزیابی مربوط به سبک‌های‌هنری، آذین‌ها و یادمانهای تاریخی ‌(هنر و صنایع ‌مستنظرفه) وکتب ‌و اسناد تاریخی و وقف نامه‌ها، نقاشی ها و آذین بندیها.
  • ارزیابی دستورالعمل ها و مصوبات مربوط به خدمات ایرانگردی و جهانگردی.

5 / 5. مجموع: 1

اشتراک گذاری توسط:

فیسبوک
توییتر
لینکدین
واتس‌اپ
تلگرام
ایمیل

مقالات مرتبط را مطالعه کنید:

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *